કાવી કંબોઇ સ્તંભેશ્વર તીર્થ

                                                 કાવી કંબોઇ સ્તંભેશ્વર તીર્થ

     શંકર ભગવાન એવા ભોળા ભગવાન છે કે તમે ઈચ્છો ત્યાં બધે તે દર્શન આપે છે. કાવીમાં પણ દરિયાકિનારે સ્તંભેશ્વર તીર્થમાં શીવજી બિરાજે છે. આ મંદિર બિલકુલ દરિયાકિનારે આવેલું છે. દરિયો માત્ર ૫૦ મીટર જ દૂર છે. આ મંદિરની ખાસ વિશેષતા એ છે કે દિવસના અમુક સમયે દરિયામાં ઓચિંતી ભરતી આવી જાય અને ભરતીનાં પાણી મંદિરમાંના શીવલીંગને ડુબાડી દે. આ દ્રશ્ય ખાસ જોવા જેવું છે. થોડી વાર પહેલાં તો આવું બનવાની કોઈ કલ્પના ન હોય અને જોતજોતામાં તો શીવલીંગ ડૂબી જાય. ભરતીનાં આ પાણી પછી ધીમે ધીમે ઓસરી જાય છે. દિવસમાં એક વખત આ ઘટના બને છે. દરરોજ ભરતી આવવાનો સમય જુદો જુદો હોય છે. એટલે કયા દિવસે કયા સમયે ભરતી આવશે, તે અગાઉથી જાણીને જવું જોઈએ, તો જ ભરતી જોવા મળે.

વડોદરા, ભરુચ કે કરજણથી કાવી જઈ શકાય છે. વડોદરાથી પાદરા, જંબુસર થઈને કાવી જવાય છે. આ અંતર ૭૩ કી.મી. જેટલું છે. જંબુસર થઈને જવાને બદલે, ગામડાંઓમાં થઈને જાવ તો થોડું ટૂંકું પડે. ભરૂચથી કાવી ૭૦ કી.મી. દૂર છે, અને જંબુસર થઈને જવાય છે. વડોદરા તથા ભરૂચથી કાવી, રેલ્વે રસ્તે પણ જવાય છે. મહી નદી દરિયાને મળે તે જગા, કાવીથી બહુ દૂર નથી.

કંબોઇ, કાવીથી ૩ કી.મી. દૂર આવેલું ગામ છે. વડોદરા કે ભરુચથી કંબોઇ સુધી પહોંચાય છે. પછીનું ૩ કી.મી. નું અંતર ચાલતા કે રીક્ષામાં કે પોતાના વાહનમાં જવું પડે છે. ક્યારેક કાવી જરૂર જજો, ભરતી જોવાની મજા આવી જશે.

મહાલ કેમ્પ સાઇટ

                                                                        મહાલ કેમ્પ સાઇટ

       ખડ ખડ વહેતી નદીના કિનારે ઝાડ પર ત્રણ માળ જેટલે ઉંચે વાંસની ઝુંપડી બાંધેલી હોય અને ત્યાંથી નદીમાં ધસમસતુ વહેતું પાણી દેખાતું હોય, એ જોવાની કેવી મજા આવે ! બસ, આવું જ દ્રશ્ય ડાંગ જીલ્લાની મહાલ કેમ્પ સાઇટમાં જોવા મળે છે.

મહાલ એ પૂર્ણા નદીને કિનારે જંગલોમાં વસેલું નાનકડું ગામ છે. ગામના નામે, અહીં માત્ર ઝુંપડી જેવાં દસબાર ઘરો જ છે. સોનગઢથી, વ્યારાથી, આહવાથી કે સુબીરથી મહાલ જઈ શકાય. સોનગઢથી મહાલ ૩૮ કી.મી., આહવાથી ૨૫ કી.મી. અને સુબીરથી ૨૧ કી.મી. દૂર છે. વ્યારાથી મહાલ પણ લગભગ ૪૫ કી.મી. જેટલું  થાય.

મહાલ આગળ પૂર્ણા નદીના એક કિનારે વનવિભાગનું રેસ્ટ હાઉસ છે. મહાલના આ કિનારેથી નદીમાં ઉતરીને નાહી શકાય એવું છે. પણ જો જો, હોં, ખેંચાઈ ના જવાય એનો ખ્યાલ રાખવાનો. અહીં નદીમાં એક ચેક ડેમ બાંધેલો છે. પૂલ ઓળંગીને નદીને સામે કિનારે જઈએ તો બાજુમાં જ કેમ્પ સાઇટનું પ્રવેશદ્વાર છે. જો ગાડીમાં ગયા હોઈએ તો ગાડીની ૨૦૦ રૂપિયાની ટીકીટ લેવાની. અંદર નદીને લગભગ કિનારે કિનારે ગાઢ જંગલોમાં ૩ કી.મી. જાવ એટલે કેમ્પ સાઇટ આવે. આ જંગલો એટલાં બધાં ઘનઘોર છે કે ના પૂછો વાત ! કેમ્પ સાઇટમાં રહેવા માટે ઝુપડીઓ જેવી થોડી રૂમો છે, મોટો હોલ છે, બેસવા માટે મોટો ચોતરો છે. ઓફિસ અને રસોઈઘર બધુ જ ઝુપડીઓમાં. ત્રણેક મોટાં ઝાડ પર ઉંચે વાંસની ઝુપડીઓ બનાવી છે, ચડવા માટેની સીડી પણ વાંસની. આટલે ઉંચેથી દૂર દૂર સુધી દેખાતું પૂર્ણા નદીનું મનોહર દ્રશ્ય જોઈને એમ થાય કે શું, આપણે આપણા ગુજરાતમાં જ છીએ ? હા, આપણા ગુજરાતમાં જ આ બધુ છે. અમદાવાદ-વડોદરાને તો ક્યાંય ભૂલી જઈએ, અને એમ થાય કે બેચાર દીવસ અહીં જ રહી નાખીએ ! વરસાદી વાતાવરણમાં તો આ જગા કેટલી અદભૂત લાગે ! આ કેમ્પ સાઇટથી ૨ કી.મી. દૂર એક ધોધ છે. ચાલતા જ જવાનું, પણ જોવાની તો મજા પડી જાય. જય પૂર્ણા માતા !

આ કેમ્પ સાઇટમાં રહેવા માટે આહવાની વનવિભાગની ઓફિસેથી અગાઉથી બુકીંગ કરાવવું પડે છે. મહાલથી સોનગઢ તરફ જતાં રસ્તામાં બે ધોધ આવે છે. મહાલથી આહવા તરફ જતાં પણ રસ્તામાં બે ધોધ આવે છે. ડાંગ એટલે બસ ધોધ જ ધોધ.

 

 

ઝંડ હનુમાન

                                                                  ઝંડ હનુમાન

     ગુજરાતમાં હનુમાનજીનાં ઘણાં મંદિરો છે. પણ એ બધામાં ઝંડ હનુમાન એ ખાસ પ્રકારનું છે. ઝંડ હનુમાન જોયા પછી લાગશે કે આપણે ખરેખર એક અદભૂત જગાએ આવ્યા છીએ. ઝંડ હનુમાન, જાંબુઘોડાના અભ્યારણ્યમાં જંગલોની મધ્યે બિરાજે છે. હાલોલથી બોડેલીના રસ્તે ૭ કી.મી. પછી ચાંપાનેર, ત્યાંથી ૧૩ કી.મી. પછી શીવરાજપુર અને બીજા ૧૩ કી.મી. પછી જાંબુઘોડા આવે. ઝંડ હનુમાન, જાંબુઘોડાથી ૧૧ કી.મી. દૂર છે. જાંબુઘોડાથી બોડેલી તરફ જવાને બદલે સાઇડમાં વળી જવાનું. રસ્તો બહુ સારો નથી. થોડેક સુધી પાકો રસ્તો છે, પણ પછી મેટલવાળો કાચો રસ્તો અને તે પણ ખાડાટેકરાવાળો છે. આમ છતાં ગાડી જઈ શકે તેવો છે. હા, ટાયર થોડાં ઘસાય અને ગાડીના સાંધા સહેજ હચમચી જાય. ઉપરનાં જંગલોમાંથી એક નાની નદી નીકળીને ઝંડ હનુમાન આગળ થઈને વહે છે, તેને સમાંતર આ રસ્તો છે. એક જગાએ તો આ નદી, પાણીમાં થઈને ઓળંગવી પડે છે. પણ પાણી સાવ છીછરું હોવાથી, ગાડીને વાંધો નથી આવતો. આગળનો રસ્તો કાચો છે. એક જગાએ એક વિન્ડ મિલ ઉભી કરેલી છે.

     ઝંડ હનુમાન પહોંચ્યા પછી, પચાસેક પગથિયાં ચડી, હનુમાનજીની વીસ ફૂટ ઉંચી પ્રતિમાનાં દર્શન થાય છે. ખડક પર ઉપસાવેલી સિંદૂરી રંગની આ મૂર્તિ ખૂબ જ ભવ્ય લાગે છે. ચારે બાજુ પહાડો અને જંગલો તથા વચ્ચે નદી અને આ મૂર્તિ – આ માહોલ ઘણો જ મનોહર લાગે છે. નદીના વહેણમાં ઉભા રહેવાનું ગમે એવું છે. અહીં ફળ, ફૂલ પ્રસાદ અને નાસ્તાની થોડી દુકાનો પણ છે. રાત્રે આ  જંગલ કેવું બિહામણું લાગતું હશે ? એ તો અહીં રહીએ તો જ જાણવા મળે. હનુમાનજીની કૃપા હોય તો જ અહીં સુધી પહોંચી  શકાય અને હનુમાનજી દર્શન આપે.

આ જંગલમાં ઝંડ હનુમાનથી ૧ કી.મી. દૂર, થોડું ચડ્યા પછી ‘ભીમની ઘંટી’ તરીકે ઓળખાતી એક મોટી ઘંટી પડેલી છે. બે મોટા પડવાળી આ ઘંટી અહીં કેવી રીતે આવી હશે ? ભીમ પોતે લાવ્યા હશે ? આ જંગલ એ જ હિડિંબા વન છે. પાંડવો આ વનમાં ફર્યા હતા. આ વનમાં હિડિંબા નામની રાક્ષસી રહેતી હતી. ભીમ હિડિંબાને પરણ્યા હતા, એવી કથા છે. આ ઘંટી ભીમના જમાનાની હોય એવું બને પણ ખરું. એમ પણ જાણવા મળ્યું કે વર્ષો પહેલાં આ વિસ્તારમાંથી ચૂનો મળતો હતો. તે વખતે ચૂનાની ખાણના માલિકો ચૂનો પીસવા માટે આ મોટી ઘંટી અહીં લાવ્યા હતા. પછી ચૂનો મળતો બંધ થઇ ગયો. પણ આ ઘંટી કોઈ પાછી લઇ ગયું નહિ.

ઝંડ હનુમાનની મૂર્તિની નજીક એક કૂવો છે. એમ કહેવાય છે કે અર્જુને દ્રૌપદીની તરસ છીપાવવા માટે આ કૂવો ખોદ્યો હતો. નદી કિનારે એક જૂનું પુરાણું શિવમંદિર છે.પણ તે બંધ હાલતમાં છે. કોઈ પૂજા કરતુ નથી. અહીં આજુબાજુના જંગલમાં ટ્રેકિંગ કરી શકાય. જંગલમાં ઘુમવાની મઝા આવે એવું છે. ઝંડ હનુમાન આગળ ઘણા પ્રવાસીઓ આવે છે. રસ્તા સારા બનાવ્યા હોય તો આ સ્થળ એક પર્યટક સ્થળ તરીકે સરસ વિકાસ પામે તેમ  છે.

 

 

 

 

 

અંબેધામ, કચ્છ

                                                                     અંબેધામ, કચ્છ 

    કચ્છ જીલ્લાના માંડવી નજીકના ગોધરા ગામમાં આવેલું અંબેધામ એક જોવા જેવું સ્થળ છે. (પંચમહાલ જીલ્લામાં આવેલું ગોધરા અને આ અંબેધામવાળું ગોધરા, બે અલગ છે.) ભૂજથી માંડવી જતાં, માંડવી આવતા પહેલાં, કોડાય ચાર રસ્તાથી અંબેધામ જવાનો રસ્તો પડે છે.અહીંથી અંબેધામ ૧૬ કી.મી. દૂર છે.

અહીં અંબામાતાનું આરસનું બનાવેલું ભવ્ય મંદિર છે. મંદિરનો ગેટ, ઓટલો, છત, થાંભલા – બધું જ આરસનું. મંદિરના ઓટલા પર વાઘની બે પિત્તળની મૂર્તિઓ ગોઠવેલી છે. તે તરત જ ધ્યાન ખેંચે છે. માતાજીનાં દર્શન કરી મન આનંદ પામે છે.

મંદિરનું સંકુલ ઘણું વિશાળ છે. સંકુલમાં બીજાં ઘણાં મંદિરો છે. મુખ્ય મંદિરની પાછળ ભારતમાતાની ભવ્ય મોટી મૂર્તિ છે. મૂર્તિને વંદન કરવાનું મન થઇ જાય છે. મનમાં દેશદાઝ પ્રગટી આવે છે. બાજુમાં જ એક પ્રદર્શન રૂમ છે. પ્રદર્શન જોવા જેવું છે. બીજા એક નાના કુંડમાં પાણી ભરેલું છે અને તેમાં મૂકેલો પથ્થર પાણી પર તરે છે. રામાયણની કથા મૂજબ, રામ ભગવાને આવા પથ્થર વાપરીને લંકા જવા માટેનો પૂલ, સમુદ્ર પર બનાવ્યો હતો.

એની બાજુમાં પ્રેરણાધામ છે. અહીં મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ અને વિવિધ પ્રસંગોને અનુરૂપ જંગલ તથા પ્રાણીઓની પ્રતિકૃતિઓ છે. બે ઘડી ઉભા રહીને આ બધું જોવાનું ગમે એવું છે. તેની બાજુમાં એક વધુ પ્રદર્શન કક્ષ છે. અહીં આપણા ધાર્મિક ગ્રંથોમાં આવતા પ્રસંગોને પૂતળાં રૂપે રજૂ કર્યા છે. જેવાં કે એક પગે ઉભા રહીને તપ કરતા ધ્રુવ, હિરણ્યકશ્યપનો વધ કરતા નરસિંહ ભગવાન વગેરે.

એની બાજુમાં પથ્થર અને માટીનો ઉપયોગ કરીને મોટો કૈલાસ પર્વત બનાવ્યો છે. એની ટોચ પર શંકર ભગવાન બિરાજે છે. પર્વત બહુ જ સરસ અને જોવા જેવો છે. દૂરથી જ તે પ્રેક્ષકોનું ધ્યાન ખેંચે છે. પર્વતની અંદર ગુફામાં દાખલ થઇ, વાંકાચૂકા ચઢાણવાળા માર્ગે ફરી, છેક ટોચ પર બહાર નીકળાય છે. ગુફાના માર્ગમાં પણ ઘણા દેવદેવીઓની મૂર્તિઓ છે. ગુફાની રચના ખૂબ જ આકર્ષક અને અદભૂત છે. ટોચ પર શંકર ભગવાનની મૂર્તિનાં સાવ નજીકથી દર્શન થાય છે. ટોચ પરથી પગથિયાં ઉતરીને નીચે આવી જવાય છે.

આ બધાં મંદિરો આગળ બગીચા અને રસ્તાઓ પણ છે. તેમાં થઈને અન્નક્ષેત્રમાં જવાય છે. અન્નક્ષેત્રમાં અહીં  આવતા પ્રવાસીઓને માટે જમવાની વ્યવસ્થા છે. જમવાનો કોઈ ચાર્જ લેવામાં આવતો નથી, જે ઈચ્છા હોય એટલી ભેટ નોંધાવી દેવાની. જમવાનું ખૂબ જ સારું અને વ્યવસ્થા પણ ઘણી સારી છે. રસોડામાં અને જમવાના હોલની ચોખ્ખાઈ ઉડીને આંખે વળગે એવી છે. આમ જુઓ તો આખો અંબેધામ વિસ્તાર ખૂબ જ ચોખ્ખો છે. જમીને બગીચામાં કે મંદિરમાં કે ઓફિસ વિસ્તારમાં બેસવાનું કે થોડો આરામ ફરમાવવાનું ગમે એવું છે. આખું સ્થળ એવું સરસ છે કે અહીં બેસીને બધું જોયા કરવાનું મન થાય. અંબેધામમાં ત્રણેક કલાક તો સહેજે પસાર થઇ જાય. ખરેખર આ એક જોવાલાયક જગા છે.

માંડવી અહીંથી ૯ કી.મી. દૂર છે. માંડવીમાં વિજયવિલાસ પેલેસ અને દરિયાકિનારો જોવાલાયક છે.