સંગીત સંધ્યા

                                                                 સંગીત સંધ્યા

“ચિનગારી કોઈ ભડકે, તો સાવન ઉસે બુઝાયે …………….” (ફિલ્મ અમરપ્રેમ)

કિશોરકુમારનો સુરીલો અવાજ દેવાંગ ઠાકોરના કંઠમાંથી રેલાઈ રહ્યો છે. દેવાંગ ઠાકોર અમારી બાજુમાં જ ઉભા ઉભા ગાઈ રહ્યા છે. અમે બધા શ્રોતાઓ તેમના અવાજના જાદુમાં રસતરબોળ બની રહ્યા છીએ. દેવાંગભાઈ ગીત પૂરું કરે છે, અમે તાળીઓથી તેમનું અભિવાદન કરીએ છીએ.

પછી અમારા બીજા મહેમાન અનંત શાહ બીજું ગીત શરુ કરે છે,

“યે મેરા દિવાનાપન હૈ, યા મહોબ્બતકા સુરુર …………..”  (ફિલ્મ યહૂદી)

વાહ ! શું સરસ મૂકેશજીનો અવાજ છે ! જાણે કે મૂકેશજી બાજુમાં જ ગાતા હોય એવી કલ્પના થઇ જાય છે. બધા તેમના સૂરને તાળીઓથી વધાવી લે છે.

આજે અમારે ત્યાં બે ગાયકો દેવાંગ ઠાકોર અને અનંત શાહ અમારા આમંત્રણને માન આપીને પધાર્યા હતા. દેવાંગ એટલે ‘વોઈસ ઓફ કિશોરકુમાર’ અને અનંત એટલે ‘વોઈસ ઓફ મૂકેશ’.

અમે અત્યારે અમેરીકાના બેન્ટનવીલ ગામમાં અમારા પુત્ર મિલનને ત્યાં છીએ. દેવાંગ અને અનંત પણ બેન્ટનવીલમાં જ રહે છે. બંને મિલનના મિત્રો છે. અમે આજે બંનેને કુટુંબસહિત આમંત્રણ આપ્યું હતું. અને તેથી આજે સંગીત સંધ્યાનું આયોજન કર્યું હતું.

બંનેના કુટુંબનો પરિચય કરાવું. દેવાંગના પિતા શ્રી ભુપેન્દ્રભાઈ વર્ષોથી સૂરતના ‘ગુજરાત મિત્ર’ છાપામાં નિયમિત લખતા હતા. હાલ તેમની તબિયત નાદુરસ્ત હોવા છતાં, તેઓ સૂરતના ‘ગુજરાત ગાર્ડિયન’ છાપામાં અવારનવાર લખતા રહે છે. તેઓ અમારે ત્યાં વ્હીલચેરમાં આવ્યા છે. (હું પણ ગુજરાત ગાર્ડિયનની ટ્રાવેલ પૂર્તિમાં દર ગુરુવારે ‘વિદેશ પ્રવાસ’ને લગતો એક લેખ લખું છું.) દેવાંગનાં મમ્મી ચિત્રાબેન પણ ઉજ્જવળ કારકિર્દી ધરાવે છે. દેવાંગની પત્ની જૈશાલી ફીમેલ અવાજમાં ગાવા માટે દેવાંગને સાથ આપે છે. દેવાંગ એન્જીનીયર અને એમબીએ છે, તો જૈશાલી ફાર્મસીમાં માસ્ટર છે. બંને જોબ કરે છે. તેઓ પુત્ર ઇશાનને લઈને અત્રે આવ્યા છે. જૈશાલીના પપ્પા જીતુભાઈ અને મમ્મી હેમાબેન પણ આવ્યાં છે. તેઓ મુંબઈનાં વતની છે. જીતુભાઈ એક પ્રતિષ્ઠિત કંપનીમાંથી નિવૃત થયા છે. તેઓ જૂનાં મધુર ગીતોના સંગ્રાહક છે. હેમાબેન પણ સ્કુલના પ્રીન્સીપાલપદેથી નિવૃત થયાં છે. ચોપડીઓ વાંચવાનાં શોખીન છે. તેઓને અઢળક ગીતો કંઠસ્થ છે. મધુર અવાજ ધરાવે છે.

અનંત શાહ અને તેમની પત્ની પાયલ બંને જોબ કરે છે. પાયલનાં મમ્મી મીનાબેન અને પુત્ર અરહમ પણ આવ્યાં છે. મીનાબેન રસોઈ અને ઘરકામમાં નિષ્ણાત છે.

અમે બધાં એટલે કે હું, મીના, મિલન, કિંજલ અને ધ્રુવ – બધાને ગીતો સાંભળવાનાં ખૂબ જ ગમે. એમાં ય એકસાથે બબ્બે મધુર અવાજ –કિશોરજી અને મૂકેશજી – એટલે આજની સંગીત સંધ્યા ખરેખર જામી. દેવાંગ અને અનંત કેરીઓકે સિસ્ટીમ લઈને આવેલા. આ સિસ્ટીમમાં દરેક ગીતનું અસલી સંગીત રેકોર્ડ કરેલું હોય, ગાયકનો અવાજ રેકોર્ડ કરેલો ના હોય. આ સિસ્ટીમને ટીવી સાથે જોડી દેવાની. ગીતના શબ્દો અને  લાઈનો ટીવીમાં લખાતી જાય, ગાયકે એ જોઈ, માઈક હાથમાં રાખી તે ગાવાનું. ગીતની દરેક લીટી મેલ કે ફીમેલનો અવાજ છે, તે પણ ટીવીમાં લખાતું જાય.અને કયા ટાઈમે લીટી ગાવાની શરુ કરવી તેનો સંકેત પણ હોય. એટલે ગાવામાં જરા ય તકલીફ પડે નહિ. ગાયક ટીવી સામે જોઇને માઈકમાં ગાતા જાય, સંગીત તો સાથે છે જ, એટલે સ્ટેજ પ્રોગ્રામ ચાલતો હોય એવું જ લાગે. જેને ગાતાં ન આવડતું હોય એ પણ આમાંથી શીખી શકે.

અમારી સંગીત સંધ્યાની વાત આગળ વધારુ. સાંજે લગભગ ૭ વાગે તો બધા મહેમાનો આવી ગયા. થોડી ઔપચારિક વાતો, ચા – નાસ્તો ચાલ્યાં, એટલામાં તો કેરીઓકે સિસ્ટીમ ગોઠવાઈ ગઈ. પછી તો ચાલી અનંત અને દેવાંગની જમાવટ. તેઓ વારાફરતી ગાતા ગયા અને અમે બધા રસમાં તરબોળ થઈને ગીતોને માણતા રહ્યા. અમે પણ વચ્ચે વચ્ચે ગીતોની ફરમાઈશ કરતા હતા, અને તેઓ તેને ન્યાય આપતા હતા. એમણે ગાયેલાં થોડાં ગીતો આ રહ્યાં.

(૧) મેરે નયનાં સાવન ભાદો……….(ફિલ્મ મહેબૂબા)

(૨) તુજ સંગ પ્રીત લગાઈ સજના ……….(કામચોર)

(૩) તેરે મેરે હોંઠો પે, મીઠે મીઠે ……… (ચાંદની)

(૪) પ્યાર કા દર્દ હૈ મીઠા મીઠા ……… (દર્દ)

(૫) ઝીલમીલ સિતારોંકા આંગન હોગા ……..(જીવન મૃત્યુ)

(૬) આવાજ દે કે હમેં તુમ બુલાઓ ………..(પ્રોફેસર)

(૭) દિલ લુંટનેવાલે જાદુગર ……….. (મદારી)

(૮) ફુલ તુમ્હેં ભેજા હૈ ખત મેં ……….(સરસ્વતીચંદ્ર)

(૯) ઇશારો ઇશારો મેં દિલ લેને વાલે …….. (કાશ્મીરકી કલી)

(૧૦) યે મેરી આંખોકે પહેલે સપને ………….(મનમંદિર)

(૧૧) ચપા ચપા ચરખા ચલે …………..(માચીસ)

(૧૨) તેરે પ્યારકા આશરા ચાહતા હું …………(ધુલ કા ફુલ)

(૧૩) તુઝ સે નારાજ નહી જિંદગી, હૈરાન હું મેં ………..(માસુમ)

એક વાત એ કે આ ગીતોમાં મહમદ રફી કે બીજો કોઈ પુરુષ અવાજ હોય તો તે દેવાંગ કે અનંત જ ગાઈ લે. ગાયકને તો બધું જ આવડે. અને લતાજી કે અન્ય કોઈ સ્ત્રી અવાજ હોય તો તેને જૈશાલી પોતાનો કંઠ આપે. સાથે પાયલ, મીના, હેમાબેન અને કિંજલ તો ખરાં જ. અરે ! દેવાંગ અને અનંત પણ ફીમેલ અવાજમાં સરસ ગાતા હતા !

જમવાનું કોઈને યાદ જ નહોતું આવતું, તેમ છતાં, નવ વાગે જમવાનો બ્રેક પાડ્યો. જમ્યા પછી બધા ફરીથી ગોઠવાઈ ગયા. ફરીથી ગીતોની રમઝટ ચાલી. અમે પણ વચમાં વચમાં ગાવાની તક ઝડપી લેતા હતા. વચમાં મનહર ઉધાસનું એક ગીત ‘શાંત ઝરુખે ….’ પણ સાંભળી લીધું.

દેવાંગ અને અનંતે, ઉપર લખ્યાં છે, તે ઉપરાંતનાં બીજાં ઘણાં ગીત ગાયાં. આધુનિક જમાનાનાં ગીતો પણ ગાયાં. એકેએક ગીત ખૂબ જ કર્ણપ્રિય અને મીઠાશભર્યું હતું. બસ, જલસા જ જલસા ! મજા આવી ગઈ. ફરમાઈશ કરનારા ઉત્સાહી અને ગાનારા પણ એટલા જ ઉત્સાહી. સંગીત સંધ્યા સંગીત રાત્રિમાં ફેરવાઈ ગઈ. છેવટે ૧૨ વાગે સમાપન કર્યું. મહેમાનો વિદાય થયા, અને સંભારણાં અહીં મૂકતા ગયા.

બધાનો એક જ પ્રશ્ન હતો, “હવે બીજો પ્રોગ્રામ ક્યારે?”

પાયલે જવાબ આપી દીધો, “બે અઠવાડિયાં પછી, અમારે ત્યાં”.

બધા જ ખુશ.

મારા વાંચકોને વિનંતિ કે તમને પણ ગાવાનો શોખ હોય તો મને કોમેન્ટમાં અથવા ઈ-મેલથી અચૂક જણાવજો. (pravinkshah@gmail.com)

જેસ્પર(અમેરીકા) ગામની મુલાકાતે

                                                  જેસ્પર(અમેરીકા) ગામની મુલાકાતે

યુ.એસ.એ. (અમેરીકા)નું આર્કાન્સા રાજ્ય, એ નેચરલ સ્ટેટ (કુદરતી સૌન્દર્ય ધરાવતું રાજ્ય) કહેવાય છે. કેમ કે અહીં કુદરતી સૌન્દર્ય ઠેર ઠેર પથરાયેલું પડ્યું છે. અહીં ગાઢ જંગલો, જંગલો વચ્ચે વહેતી નદીઓ, પ્રાણીઓ-પક્ષીઓ, ટેકરાઓ, પર્વતો, ધોધ, તળાવો, વસંત ઋતુનાં રંગબેરંગી વૃક્ષો – બસ તમે જોતાં થાકો એટલું બધું અહીં માણવા મળે એવું છે. આ રાજ્યના બેન્ટનવીલે નામના ગામમાં અમે થોડો સમય રહ્યા હતા. ત્યારે અહીંની સુંદરતા નીરખવા માટે અમે એક વાર જેસ્પર નામના ગામની આસપાસ ફરવાનો બે દિવસનો પ્રોગ્રામ ઘડી કાઢ્યો.

જેસ્પર (Jasper) ફક્ત ૫૦૦ માણસોની વસ્તી ધરાવતું ગામ છે. તે પર્વતોની તળેટીમાં ગાઢ જંગલો વચ્ચે બફેલો નદીને કિનારે વસેલું છે. ગામની આજુબાજુ ધોધ, નદીઓ વગેરેમાં ફરવાની મજા આવે એવું છે. એટલે અહીં ઘણા ટુરિસ્ટો આવતા હોય છે. ખાસ તો જેને જંગલ વચ્ચે રહેવાની, પર્વતોની ટ્રેઈલોમાં ઘુમવાની, નદીમાં રાફટીંગ કરવાની, ધોધ તરફ ચાલવાની વગેરે સાહસિક પ્રવૃત્તિઓ ગમતી હોય એવા લોકો ખાસ આવતા હોય છે. જેસ્પર આવી પ્રવૃત્તિઓ માટે જાણીતું છે.

બેન્ટનવીલેથી જેસ્પર આશરે ૮૫ માઈલ દૂર છે. અમેરીકામાં અંતરો કિલોમીટરને બદલે માઈલમાં ગણવાની પ્રથા છે. એટલે આપણે અહીં અંતરો માઈલમાં જ લખીશું. ૧ માઈલ બરાબર ૧.૬ કિલોમીટર થાય. અમે એક સવારે બેન્ટનવીલેથી ૨ ગાડીઓ લઈને નીકળી પડ્યા. અમે કુલ ૧૩ જણ હતા. રસ્તો જંગલોથી ભરપૂર હતો. વચ્ચે હન્ટસવીલે ગામ આગળ ચાનાસ્તો કર્યો. જેસ્પર પહોંચતા પહેલાં વચ્ચે ‘લોસ્ટ વેલી’ નામની એક જગા આવે છે. અહીં જંગલમાં એડન ફોલ નામનો એક ધોધ છે. અમને થયું કે ચાલો, આ ધોધ જોતા જઈએ, એટલે ગાડી લીધી લોસ્ટ વેલી તરફ. પાર્કીંગમાં પહોંચીને ગાડી પાર્ક કરી દીધી. હવે લગભગ દોઢ માઈલ ચાલવાનું હતું. બિલકુલ જંગલોની વચ્ચે ચાલવા માટે ટ્રેઈલ (કેડી જેવો રસ્તો) બનાવેલ છે. જંગલના પર્યાવરણને જરા પણ નુકશાન ન થાય એનો ખ્યાલ રાખીને રસ્તો બનાવ્યો છે. ચાલતા કે વધુમાં વધુ સાઈકલ પર જઇ શકાય. અમે ચાલવાનું શરુ કર્યું. વાતાવરણ વાદળછાયું હતું. ટ્રેઈલની બાજુમાં પાણીનો વહેળો હતો. ધોધનું પાણી આ વહેળામાં થઈને વહી જાય એવી રચના હતી. ચારે બાજુ ગાઢ ઉંચાં વૃક્ષો હતાં. વચ્ચે વચ્ચે બેસીને સહેજ આરામ કરવા માટે બાંકડા હતા. રસ્તો વળાંકો અને ચડાણવાળો હતો. અમે બધા જંગલમાં રખડવાની મસ્તી અને મજા માણતા હતા. ક્યાંક જંગલ કે વહેળા તરફ જઇ એમાં ઉતરવાની ખુશી અનુભવતા હતા. શહેરમાં રહેનારને આવો લ્હાવો ક્યાંથી મળે? કુદરતને ખોળે ફરવાનો આનંદ કોઈ ઓર જ હોય છે. આમ કરતાં કરતાં ધોધ સુધી પહોંચ્યા. છેલ્લે તો ખડકો પર થઈને ઉતરવાનું હતું. ઉનાળાની ઋતુ હતી, એટલે ધોધમાં ખાસ પાણી ન હતું. પણ ચોમાસામાં વરસાદ પડી ગયા પછી તરત આવ્યા હોઈએ તો અહીં કેટલી બધી મજા આવે ! ધોધનો કર્ણપ્રિય અવાજ, ધોધમાં નહાવાનું, રખડવાનું, બસ અહીંથી ખસવાનું જ મન ના થાય. ધોધ પડ્યા પછી ગુફાઓમાં થઈને નીચે આવે છે. અમારામાંથી ઘણા એ ગુફાઓમાં પણ જઇ આવ્યા.

છેવટે એ જ રસ્તે ચાલતા પાછા આવ્યા. પાર્કીંગમાં આવી ચાલ્યા જેસ્પર તરફ. જેસ્પર ગામમાં થઈને, ગામથી એકાદ માઈલ દૂર આવેલી કેબિનમાં પહોંચ્યા. અમે બે દિવસ રહેવા માટે આ કેબિન અગાઉથી બુક કરાવી હતી. કેબિન એટલે આખો બંગલો જ જોઈ લ્યો. જંગલની વચ્ચે, ઝાડોના ઝુંડની વચ્ચે માત્ર આ એક જ બંગલો. આજુબાજુ દૂર સુધી બીજું કોઈ જ મકાન નહિ. શહેરની ભરચક વસ્તી વચ્ચે રહીને કંટાળેલા માણસોને હવે આવી એકાંત કેબિનમાં બેચાર દિવસ રહેવાનું મન થઇ જતું હોય છે. વળી, આ કેબિન એટલે માત્ર ખાલી મકાન જ નહિ, પણ બધી સગવડોથી સુસજ્જ એવો બંગલો. અમારી આ કેબિનમાં બેઠક રૂમ, રસોડું, ડાયનીંગ ટેબલ, નાનામોટા મળીને ત્રણ બેડરૂમ, ટેબલ ટેનીસ રૂમ, ગેલેરી, હોટ બાથ, પાછળ ખુલ્લી જગામાં બેસવા માટે લાકડાનાં ખુરસીટેબલ એમ બધું જ હતું. રસોડામાં રસોઈ માટે બધાં જ વાસણો, ખાંડ, મીઠું, મસાલા, ઓવન, માઈક્રોવેવ, જમવા માટેના થાળી, વાટકા એમ બધી જ સગવડ હતી. હા, રસોઈ માટેનું મટીરીયલ આપણે લઈને જવાનું. બાથરૂમોમાં ગરમ પાણી, ટુવાલો, નેપકીન, બેઠકરૂમમાં સોફા, ખુરસીઓ, ટીપોય – ટૂંકમાં સંપૂર્ણ સજાવટવાળો બંગલો જ હતો. અહીં કેબિનનો માલિક કે બીજું કોઈ જ ન હોય. આવી કેબિનમાં રહેવાની કેવી મજા આવે ! અરે, આજુબાજુ કંઈ જોવા ના જવું હોય અને બે દિવસ ખાઈપીને પડ્યા રહેવું હોય તો પણ ગમે.

અમે ઘેરથી ઘણું બધું ખાવાનું લઈને આવ્યા હતા. પૂરી, શાક, થેપલાં, અથાણું, ચીપ્સ એવું બધું જમી લીધું. ચા બનાવીને પીધી. બપોરે આરામ ફરમાવ્યો.

જેસ્પર ગામથી ૭ માઈલ દૂર ટ્રીપલ ફોલ નામનો ધોધ છે. તે ત્રણ મોટી ધારારૂપે પડે છે, એટલે એને ટ્રીપલ ધોધ કહે છે. અમે સાંજના છએક વાગે આ ધોધ જોવા નીકળી પડ્યા. મુખ્ય રોડ પર પાંચેક માઈલ ગયા પછી, સાઈડના કાચા રોડ પર છેલ્લા ૨ માઈલ જવાનું છે. માટી અને કાંકરાવાળા આ રસ્તે ગાડી બહુ સાચવીને ચલાવવી પડે. વળી, આ રસ્તો ઉતરાણવાળો છે. એટલે કે મુખ્ય હાઈવેથી ધોધ ખૂબ જ નીચાણમાં છે. વળાંકો અને ખાડાટેકરા પણ આવે. અમે આ રસ્તે થઈને નીચે પહોંચ્યા ત્યાં સુધીમાં તો અંધારું થઇ ગયું. પાર્કીંગ કહેવાય એવી જગાએ ગાડીઓ મૂકી દીધી. અહીં ‘ટ્વીન ફોલ’નું બોર્ડ મારેલું છે. ટ્રીપલ ફોલને જ ટ્વીન ફોલ કહે છે. બોર્ડ પર બતાવેલી દિશામાં ચાલીને જવાનું હતું. અહીં તો કેડી પણ ન હતી. ઝાડોની વચ્ચે ઘાસમાં ચાલવાનું હતું. જો કે ચાલવાનું પાંચ-છ મિનીટ જ હતું, તો પણ અંધારામાં જંગલમાં કોઈક જંતુઓ કરડી જવાની બીકે બધા લોકો ગયા નહિ. ચારેક જણ ધોધ સુધી ગયા, પણ અહીં યે ધોધમાં પાણી ખૂબ જ ઓછું હતું. નહિ તો ૭૦ ફૂટ ઉંચાઈએથી ત્રણ ધારાઓમાં પડતો ધોધ જોવાની કેવી મજા આવી જાય ! અમારામાંના એક ભાઈ તો પ્રોફેશનલ કેમેરામેં હતા. તેમણે ઘણા ફોટા પાડ્યા.

પાછા વળતાં રસ્તો ચડાણવાળો અને કાચો. શરૂઆતમાં તો એક જગાએ ગાડી આગળ વધે જ નહિ, રેતી અને કાંકરામાં વીલ ગોળ ગોળ ફર્યા જ કરે. પછી બધાને ઉતારી દઈ, વજન ઓછું કરીને ગાડી માંડ ચડાવી. એક ગાડીનું તો એક ટાયર ફાટી ગયું. છેવટે સારા મુખ્ય રોડ પર આવ્યા. ગાડીનું ટાયર બદલાવ્યું. ઘેર પહોંચ્યા ત્યારે રાતના સાડા નવ વાગ્યા હતા. ધોધ તરફનો જે કાચો રસ્તો છે, એને પાકો કરવો જોઈએ, એવું લાગ્યું.

કેબિન પર પહોંચી પાણીપૂરી અને મેગી બનાવીને ખાધાં. ઉંઘ તો ઘસઘસાટ આવી ગઈ. બીજે દિવસે નાહીધોઈને બફેલો નદી જોવા નીકળ્યા. જંગલોની વચ્ચે એક જગાએ નદીમાં ઉતરાય એવું છે. નદીમાં ઉતરી પાણીમાં જઈને ઉભા રહ્યા. અહીં નદીમાં નાહી શકાય એવું છે. બીજા ઘણા લોકો અહીં આવ્યા હતા. કોઈ નહાતા હતા, કોઈ ટાયર ભરાવીને નદીમાં તરતા હતા, કોઈ તરાપો બનાવી નદી પર પડ્યા હતા. કોઈ સામે કિનારે જઇ ખડકો પરથી નદીમાં ધુબાકા મારતા હતા, કોઈ કિનારે બેસી નદીના સૌન્દર્યને નીરખતા હતા. સામે ઉંચી ભેખડો અને તેના પર ઉગેલાં ઝાડ દેખાતાં હતાં. આ બધું માણીને પાછા વળ્યા. આજે બપોરનું લંચ જેસ્પરની એક હોટેલમાં જ પતાવ્યું.

જેસ્પર ગામમાં થોડું ફર્યા. અહીં એક જ મુખ્ય બજાર છે. ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ નામના મકાનમાં માહિતી માટે વીઝીટર સેન્ટર છે. ગામમાં અમે ઘણા બાઈકર્સ જોયા, જે અહીં જંગલની કેડીઓમાં રખડવાના સાહસભર્યા હેતુથી આવ્યા હતા. ગામમાં ‘Emma’s museum of junk’ છે, એમાં જૂનીપુરાણી એન્ટીક વસ્તુઓનો સંગ્રહ છે. આવી ચીજો અહીંથી ખરીદી પણ શકાય છે. ટુરિસ્ટોમાં આ મ્યુઝીયમ બહુ જાણીતું છે.

જેસ્પર ગામની નજીક બફેલો નદીનાં ગ્રાન્ડ કેન્યન છે, તે જોવા જેવાં છે. એક જગાએ હોર્સશૂ ઝીપલાઈન છે. અહીં દોરડા પર લટકાવેલી સીટમાં બેસીને દોરડા પર સરકવાની મજા આવે છે. નીચે ખીણનું અદભૂત દ્રશ્ય જોવા મળે છે. કાચાપોચાને તો આ રીતે સરકવામાં બીક લાગે. અહીં ઘોડેસવારી પણ કરવા મળે છે. બીજી એક જગાએ મીસ્ટીક કેવ્ઝ નામની ગુફાઓ છે, તે પણ જોવા જેવી છે.

બપોર પછી અમે મારબલ ફોલ નામના ગામમાં અને તથા જંગલોમાં થોડું ફરી આવ્યા. અહીંથી નજીકમાં મારબલ ધોધ છે. પહેલાં આ ધોધમાંથી લોટ દળવાની ઘંટી, કાપડનું જીનીંગ મશીન અને લાકડાં વહેરવાની મીલ ચલાવવામાં આવતી હતી. અહીં જંગલમાં ‘એલ્ક’ નામનાં પ્રાણીઓ આખા ઝુંડમાં જોવા મળતાં હોય છે. હરણ જેવાં આ પ્રાણીઓ ઘણાં ગભરુ હોય છે, અને માણસોને જોઇને ભાગી જતાં હોય છે. અમને એક હરણ રસ્તા વચ્ચે જ ઉભેલું જોવા મળ્યું. ફોટો પાડીએ ત્યાર પહેલાં તો તે બાજુમાં ભાગી ગયું. ત્યાં બીજાં હરણ પણ હશે જ, પણ અમને તે જોવા મળ્યાં નહિ. બીજી એક જગાએ એક સુંદર નદી વહેતી હતી, ત્યાં ગયા. ખડ ખડ વહેતી નદીમાં પત્થર પર, પાણીમાં પગ લટકાવીને બેઠા. કિનારે રમવા માટે સરસ જગા હતી. બધાને બહુ જ મજા આવી ગઈ.

સાંજે કેબિનમાં પીઝા બનાવીને ખાધા. ત્રીજે દિવસે સવારે તો જેસ્પરથી નીકળી બપોર સુધીમાં બેન્ટનવીલે પાછા આવી ગયા. જંગલમાં રખડવાનો અદભૂત લ્હાવો મળ્યો, તેનાં સંસ્મરણો માનસપટ પર અંકિત થઇ ગયાં છે.

અલાસ્કાની સફરે – 3

                                                       અલાસ્કાની સફરે – 3

છઠ્ઠો દિવસ:                               સીવર્ડથી ડેનાલી તરફ

આજનો દિવસ ડ્રાઈવીંગનો હતો. સીવર્ડથી નીકળી ઉત્તરમાં એન્કરેજ થઈને ડેનાલી જવાનું હતું. સીવર્ડથી એન્કરેજ ૧૨૮ માઈલ અને એન્કરેજથી ડેનાલી ૨૩૭ માઈલ. સવારે જેનેટનો નાસ્તો કર્યો. છેલ્લે અગાશીમાં જઇ થોડા ફોટા પાડી આવ્યા. અહીં એક વરુની મોઢા સહિતની અસલી ખાલ પડી હતી. વિરેને તો આ ખાલ માથે મૂકીને ફોટા પડાવ્યા. પછી નીકળી પડ્યા એન્કરેજ તરફ. એ જ રસ્તો હતો, એટલે અત્યારે તો ક્યાંય કશું જોવા રોકાવાનું ન હતું. બપોરે એન્કરેજમાં ટાકો બેલમાં જમી લીધું, અને ચાલ્યા ડેનાલી તરફ.

ત્રીસેક માઈલ પછી એકલુટના તળાવ આવ્યું. અહીં નીચે ઉતરી તળાવ કિનારે ફરી આવ્યા. પાણી ચોખ્ખું નીતર્યા કાચ જેવું હતું. પવન સખત હતો, બધાને મજા પડી ગઈ. આ તળાવનું પાણી એન્કરેજને પૂરું પાડવામાં આવે છે. પછી આગળ ચાલ્યા. રસ્તો જંગલમાંથી જ પસાર થતો હતો. વશીલા વગેરે ગામો પસાર થયાં. વચમાં ઘણી નદીઓ આવી. ડેનાલી પહોંચ્યા ત્યારે સાંજના છ વાગ્યા હતા. અમારું બુકીંગ હોટેલ ‘નોર્ડ હેવન’માં હતું. હોટેલ ડેનાલી ગામથી ૧૫ માઈલ દૂર ફેરબેંક જવાના રસ્તા પર હતી. હોટેલ સરસ હતી. ખૂબ ખુલ્લા વાતાવરણમાં દૂરદૂરની ટેકરીઓનાં દ્રશ્યો નજરે પડતાં હતાં.

અમે પૃથ્વી પર ઘણા બધા ઉત્તરમાં આવી ગયા હતા. આથી અત્યારે ઉનાળામાં રાતના દસ વાગ્યા સુધી સૂર્યનું અજવાળું રહેતું હતું. અહીંથી પૃથ્વીનો ઉત્તર ધ્રુવ બહુ દૂર ના કહેવાય, તો પણ દૂર તો હતો જ. અમે કંઈ ઉત્તર ધ્રુવ જવાના ન હતા. થોડી ભૂગોળની ભાષામાં વાત કરીએ. આપણું અમદાવાદ કે ડલાસ આશરે ૨૩ અંશ અક્ષાંશ પર છે. જેમ ઉત્તર તરફ જઈએ એમ સ્થળના અક્ષાંશ વધતા જાય. અમે ફરેલાં ત્રણ સ્થળો સીવર્ડ, એન્કરેજ અને ડેનાલી એ ૬૧ થી ૬૪ અંશ વચ્ચે આવેલાં છે. ૬૬.૫ અંશ અક્ષાંશથી ધ્રુવપ્રદેશ શરુ થાય. ધ્રુવ પ્રદેશ એટલે બરફ જ બરફ. આપણે ભણ્યા છીએ કે ધ્રુવ પ્રદેશમાં એસ્કીમો વસે છે, અને તેઓ બરફનાં ઘર ઇગ્લુમાં રહે છે. અહીં કૂતરાઓ ખેંચતા હોય એવી બરફમાં ચાલતી સ્લેજ ગાડીઓ પણ હોય છે. અલાસ્કામાં ઉત્તરમાં ૭૧ અંશ અક્ષાંશ પર આવેલા ‘પૃધો બે’ સુધી જવાના પાકા રસ્તા છે. પછી તો આર્કટીક સમુદ્ર આવી જાય. છેક ૯૦ અંશ અક્ષાંશ પર ઉત્તર ધ્રુવ આવે. એટલે કે પૃથ્વીનો ઉત્તર છેડો, જ્યાં વર્ષના છ મહિના દિવસ અને છ મહિના રાત હોય છે. ત્યાં કોઈ રહેતુ નથી. માત્ર થોડા સાહસિકો ત્યાં જઈને પાછા આવ્યા છે. આ બધા વિસ્તારોમાં ક્યારેક રંગબેરંગી ધ્રુવીય જ્યોત (અરોરા) પણ દેખાય છે. અમે ધ્રુવ પ્રદેશની કેટલા બધા નજીક આવ્યા હતા ! આપણે ૬૬.૫ અંશ અક્ષાંશ ઓળંગીએ તો ધ્રુવવૃત ઓળંગ્યાનું સર્ટીફીકેટ પણ આપે છે. હવે ભૂગોળ છોડીને આપણી વાત પર આવીએ.

હોટેલમાં અમે રૂમ પર જ કસાડિયા બનાવીને ખાધા.

સાતમો દિવસ:                       ડેનાલી નેશનલ પાર્ક

આજે ડેનાલી નેશનલ પાર્કમાં ફરવાનો પ્રોગ્રામ હતો. આ માટે ફોનથી ૧૧ વાગ્યાની બસમાં બુકીંગ કરાવી લીધું. પરવારીને, હોટેલનો નાસ્તો ઝાપટીને નીકળી પડ્યા. બજાર તરફ ચાલ્યા. વચમાં નેનાના નદી આવે. એમાં જબરજસ્ત પાણી વહેતું હતું. બધાને નદીમાં ઉતરવાની ઈચ્છા થઇ. એક જગાએ નદીમાં ઉતરાય એવું લાગ્યું, એટલે ગાડી સાઈડમાં ઉભી રાખી અને બધા દોડ્યા નદી તરફ. નદીના વહેતા પાણીનો આનંદ માણ્યો, પણ ખૂબ સાચવીને, નદીમાં ખેંચાઈ ના જવાય એ રીતે. ઘણા ફોટા ક્લીક કર્યા. પછી બજારમાં પહોંચ્યા. અહીં પણ હેલીકોપ્ટર રાઈડ માટે પૂછ્યું, પણ ખરાબ વેધરને લીધે ના પાડી.

આ દરમ્યાન મિલન અને છોકરાં એક ટ્રેઈલ પર ચાલવા નીકળી પડ્યાં. તેઓ નેનાના નદીમાં ફરી લટાર મારી આવ્યા. ડેનાલી નેશનલ પાર્ક માટેની અમારી બસ ‘વાઈલ્ડરનેસ એક્સેસ સેન્ટર’ આગળથી ઉપડવાની હતી. અમે એ સેન્ટર શોધીને એ જગાએ પહોંચી ગયા. મિલન અને છોકરાં પણ ચાલતા ત્યાં આવી ગયા. ડેનાલી નેશનલ પાર્કમાં આપણી ગાડી લઈને ફરી શકાય નહિ. તેમની બસમાં જ જવું પડે. હા, ફક્ત ૧૫ માઈલ સુધી અંદર ગાડી લઇ જવા દે છે.

વાઈલ્ડરનેસ એક્સેસ સેન્ટરથી ડેનાલી નેશનલ પાર્કમાં ફરવા માટે ૪ જાતની ટુરો ઉપાડે છે. એમાંથી અમે ‘ટોકલાત’ની બસનું બુકીંગ કરાવ્યું હતું. અમે થોડો નાસ્તો કરી લીધો. બરાબર ૧૧ વાગે અમારી બસ ઉપડી. સાંજે ૬ વાગ્યા સુધી ફરવાનું હતું. બસની ડ્રાઈવરનું નામ ‘કીટી’ હતું. ડ્રાઈવીંગની સાથે સાથે તે ગાઈડ તરીકે બધું સમજાવતી પણ હતી.

ડેનાલી નેશનલ પાર્કમાં જંગલો, નદીઓ, પર્વતો અને ગ્લેશિયરો વગેરે છે. ઘણાં પ્રાણીઓ પણ વસે છે. બધી કુદરતી જગાઓ જેમની તેમ સચવાઈ રહે અને વન્ય પ્રાણીઓનું રક્ષણ થાય તેની પૂરતી કાળજી કરવામાં આવે છે. અમારે બસમાં બેઠા બેઠા જ બધું જોવાનું, ક્યાંક ઉતરવા જેવો પોઈન્ટ આવે ત્યાં ઉતરવાનું.

બસમાં ૧૫ માઈલ ગયા પછી, ગાડીઓનું પાર્કીંગ આવ્યું. પોતાની ગાડી લઈને આવનારને અહીંથી ગાડી આગળ ના લઇ જવા દે. અહી સેવેજ નામની નદી વહે છે. અમારી બસ આગળ ચાલી. જમણી બાજુના પર્વતોની ધારે ધારે રસ્તો આગળ વધતો હતો. ડાબી બાજુ ખીણોમાં અવારનવાર નદીઓ દેખાતી હતી. ડાબી બાજુ દૂર દૂર બરફછાયા પર્વતો એક પછી એક દેખાતા હતા. તેમાંના ગ્લેશિયરો પીગળીને આ નદીઓ બનતી હતી અને ખીણોમાં વહેતી હતી. આવાં દ્રશ્યો આપણે ત્યાં હિમાલય વિસ્તારમાં કેટલી યે જગાએ જોવા મળે છે. ડાબી બાજુના પર્વતોમાં સૌથી ઉંચો પર્વત મેકકીન્લે છે. તે ૨૦૩૨૦ ફૂટ ઉંચો છે. યુ.એસ.એ.નો આ ઉંચામાં ઉંચો પર્વત છે. જો કે એ નગાધિરાજનાં અમને દર્શન થવાનાં ન હતાં, કારણ કે અમારી બસના રસ્તાથી તો એ પર્વત ઘણો દૂર હતો. હેલીકોપ્ટરવાળા કદાચ માઉન્ટ મેકકીન્લેની આસપાસ ચક્કર મારતા હશે. તમને યાદ કરવું કે દુનિયાનું સૌથી ઉંચું પર્વત શિખર નેપાળમાં આવેલું હિમાલયનું માઉન્ટ એવરેસ્ટ છે, એ ૨૯૦૦૦ ફૂટ ઉંચું છે.

અમારી બસના રસ્તે આગળ સેન્કચ્યુરી અને એકલાનીકા નદીઓ આવી. એક જગાએ અમે દૂર દૂર એક કાળુ રીંછ પણ જોયું. એક નદીના કિનારે સરસ વ્યૂ પોઈન્ટ હતું. અહીં અમે બધા બસમાંથી ઉતર્યા. નદી તો ઘણે ઉંડે હતી. સામેના પર્વતો અને નદીનો વ્યૂ બહુ જ સરસ દેખાતો હતો. અમે બાજુની એક ટેકરી પર ચડી ગયા. અહીંથી આજુબાજુનું દ્રશ્ય બહુ જ સુંદર લાગતું હતું. આવી જગાએ તો ફોટા પાડવાના જ હોય ને? આગળ એક રેસ્ટ એરીયામાં ફરીથી બસમાંથી ઉતર્યા. અહીં ફરવાની અને નદી કિનારાની ગેલેરીમાં ઉભા રહીને નદીનો નઝારો જોવાની મજા આવી.

છેલે ટોકલાત પહોંચ્યા. અહીં ટોકલાત નદીને કિનારે સરસ વ્યૂ પોઈન્ટ બનાવ્યું છે. એક શોપ પણ છે. નદીમાં ઉતર્યા. અહીંની બધી નદીઓ હિમાલયની નદીઓની જેમ ખડ ખડ વહેતી છે, એટલે એ જોવાનું ખૂબ ગમે. મેદાનમાં ફર્યા, છોકરાંને ખુલ્લામાં ફરવાનું ગમ્યું. અહીં એક પ્રાણીનાં મોટાં શીંગડાં પડ્યાં હતાં, ઘણાએ તે માથે મૂકીને ફોટા પડાવ્યા.

ટોકલાતથી અમારી બસ એ જ રસ્તે પાછી વળી. પાછા વળતાં મૂઝ અને કરીબુ પ્રાણીઓ જોવા મળ્યાં. કરીબુ ઘોડા જેવું પણ ઘોડા કરતાં મોટું પ્રાણી છે. આવાં અલભ્ય પ્રાણીઓ તો ફક્ત આવી જગાએ જ જોવા મળે.

છેલ્લે ડેનાલી પહોંચ્યા, ત્યારે સાંજના ૭ વાગ્યા હતા. આજે પાર્કમાં બધું થઈને ૫૩ માઈલ ફર્યા હતા. અમે એન્કરેજથી બ્રેડ અને ઘણું બધું ખરીદ્યું હતું, તે આજે સાંજે ખાઈ લીધું. ડેનાલીનો અમારો પ્રોગ્રામ પૂરો થયો હતો.

આઠમો દિવસ:                         બેન્ટનવીલે તરફ પાછા

અમારા પ્રવાસનો આ છેલ્લો દિવસ હતો. અમે એન્કરેજ, સીવર્ડ અને ડેનાલી એમ ત્રણ સ્થળોએ ફર્યા. આજે સાંજે ૫ વાગે એન્કરેજથી અમારી રીટર્ન ફ્લાઈટ હતી.

ડેનાલીથી સવારે હોટેલમાં નાસ્તો કરી, એન્કરેજ આવવા નીકળી પડ્યા. બપોરે ૧ વાગે એન્કરેજ પહોંચ્યા. એન્કરેજમાં ઇન્ડીયન ફૂડ મળે છે, એવું જાણ્યું હતું. એટલે અમે ભારતીય ખાણું પીરસતા રેસ્ટોરન્ટમાં પહોંચી ગયા. ગુલાબજાંબુ, પંજાબી રોટી અને શાક, ગુજરાતી બટાકા-ફ્લાવરનું શાક, ચણા, સલાડ, ભાત, દાલ ફ્રાય અને ઘણું બધું હતું. કેટલા બધા દિવસો પછી ભારતીય ખાણું મળ્યું હતું ! મજા આવી. રેસ્ટોરન્ટ ચલાવનારા પણ પંજાબી હતા. અમેરીકામાં આટલે દૂર અલાસ્કામાં ગુજરાતી-પંજાબી ખાવાનું મળે એ કેટલા આનંદની વાત છે ! આપણા ભારતીય લોકો દુનિયાના ખૂણે ખૂણે પહોંચી ગયા છે.

જમીને ઉપડ્યા એરપોર્ટ તરફ. ત્યાં પહોંચી રેન્ટલ કાર પછી આપી. અઠવાડિયાથી અમારી સાથે રહેલી આ કાર, જાણે કે અમારું સ્વજન બની ગઈ હતી. સામાન લઇ, કાઉન્ટર પર જઇ, બોર્ડીંગ પાસ લીધા, અને સમય થતાં, અલાસ્કાને ‘રામ રામ’, ‘બાય બાય’, ‘ટા ટા’ કહી, વિમાનમાં ગોઠવાયા. રીટર્નમાં પણ એ જ રીતે પાછા આવવાનું હતું. એન્કરેજથી સીએટલ અને સીએટલથી વિમાન બદલી ડલાસ પહોંચ્યા ત્યારે ડલાસમાં સવારના ૫ વાગ્યા હતા. પ્રવાસનો નવમો દિવસ શરુ થયો હતો. અહીથી બેન્ટનવીલેનું વિમાન ૧૧ વાગે હતું. અમે છ કલાક એરપોર્ટ પર જ આરામ અને ઉંઘવામાં પસાર કરી નાખ્યા. નાસ્તો કર્યો. સમયસર વિમાન ઉપડ્યું અને બપોરે ૧૨ વાગે બેન્ટનવીલે પહોંચી ગયા. સામાન લીધો. અગાઉ નક્કી કર્યા મૂજબ, મિલનના બે દોસ્તો નાગેશ અને સુરભિ પોતપોતાની ગાડીઓ લઈને અમને લેવા આવ્યા હતા. તેઓએ અમને આવકાર્યા અને અમને મિલનને ઘેર પહોંચાડી દીધા.

પ્રવાસ બિલકુલ હેમખેમ પૂરો થયો હતો. એક જ કુટુંબના અમે નવ જણ એક સાથે, અલાસ્કા ફરી આવ્યાનો ખૂબ જ આનંદ હતો. અલાસ્કામાં ફેરબેંક અને જુનેઉ બીજાં જાણીતાં શહેરો છે. અલાસ્કા, વિમાનને બદલે ક્રુઝમાં પણ જઇ શકાય છે. પણ એમાં દિવસો વધુ લાગે.

ઘેર પહોંચ્યા પછી વિરેનનો પહેલો પ્રશ્ન એ હતો કે “પપ્પા, હવે નવો પ્રવાસ ક્યારે ગોઠવવો છે?”

અલાસ્કાની સફરે – 2

                                                    અલાસ્કાની સફરે – 2

ત્રીજો દિવસ:                                       સીવર્ડ તરફ

     સવારે તૈયાર થઈને, ગાડીમાં સામાન ભરીને નવેક વાગે અમે એન્કરેજ છોડ્યું અને ગાડી લીધી સીવર્ડ તરફ. આ રસ્તો નં ૧ તરીકે ઓળખાય છે, એને સીવર્ડ હાઈવે પણ કહે છે. એન્કરેજથી સીવર્ડનું અંતર ૧૨૮ માઈલ છે. આટલું અંતર તો સહેજે ૩ કલાકમાં કપાઈ જાય, પણ વચ્ચે રસ્તામાં ઘણા સીનીક પોઈન્ટ આવે છે, એ બધા જોતા જોતા જવાનું હતું. રસ્તો અને રેલ્વે લાઈન દરિયાને કિનારે કિનારે જ છે.

     પહેલાં તો એક સરસ જગાએ ઉતરી, રેલ્વે લાઈન પર ફોટા પાડ્યા. આગળ જતાં એક જૂના જમાનાનું અવાવરું રેલ્વે એન્જીન જોયું, ત્યાં ફોટા પડ્યા. બાજુમાં દરિયો તો ખરો જ. દરિયાને સામે છેડે ઉંચી ટેકરીઓ અને ક્યાંક બરફ પણ દેખાય. આગળ બેલુગા પોઈન્ટ નામની એક જગા આવી. અહીં ઉતરીને દરિયા કિનારે જવાય એવું છે. તો પછી ગયા સિવાય ચાલે ખરું? દરિયામાં પગ બોળ્યા. પવન ખૂબ જ હતો. બાજુમાં ટેકરી પર પણ ચડ્યા. અહીં બધાને બહુ મજા આવી ગઈ. મોબાઈલના કેમેરાનો બહુ જ ઉપયોગ કર્યો.

     ગાડી ચાલી આગળ. બર્ડ પોઈન્ટ પસાર થયું, પછી ગીરવુડ ગામ આવ્યું. એન્કરેજથી ૪૦ માઈલ આવ્યા હતા. જગા સરસ હતી. હાઈવેની બાજુમાં ખુલ્લા વિસ્તારમાં માત્ર આઠ-દસ દુકાનો, જગા કેવી સરસ લાગે ! અહીં એક રેસ્ટોરન્ટમાં નાસ્તો કર્યો. ગીરવુડ આગળ હાઈવેથી સાઈડમાં પડતો રસ્તો અલયેસ્કા રીસોર્ટ તરફ જાય છે અને ત્યાં ટ્રામસવારી કરાવે છે, એવું વાંચ્યું હતું. ટ્રામમાં બેસવાની ખૂબ ઈચ્છા હતી, એટલે અમે હાઈવે છોડીને ગાડી લીધી અલયેસ્કા રીસોર્ટ તરફ. રીસોર્ટ પહોંચ્યા. અહી જંગલમાં ભવ્ય મોટી હોટેલ ઉભી કરી છે. આ રીસોર્ટમાં રહેવાનું હોય તો બહુ જ ગમે. આ રીસોર્ટવાળા રોપવેમાં બેસાડી, બાજુના પર્વતની ટોચે લઇ જાય છે. રોપવે માટેની ટ્રોલી એટલી બધી મોટી છે કે એમાં ૫૦ જણ ઉભા રહી શકે. જાણે કે બસ જ જોઈ લ્યો. એટલે તો એને ટ્રામવે કહે છે. આવડી મોટી ટ્રોલી રોપવેમાં ઉપર ચડતી હોય, એમાં બેસવાનો કેટલો બધો આનંદ આવે ! સ્વિત્ઝરલેન્ડમાં આલ્પ્સ પર્વત પર ચડવા માટે આવી મોટી ટ્રોલીઓ છે. અમે ટ્રામવેમાં બેસી, આજુબાજુનો નઝારો જોતા જોતા પર્વત પર પહોંચ્યા. અહીંથી આજુબાજુના પર્વતોનાં શિખરો દેખાતાં હતાં. બાજુના પર્વત પરનો ગ્લેશિયર પણ દેખાતો હતો. ગ્લેશિયર એટલે પર્વતના ઢોળાવ પર જામેલો બરફનો લાંબોપહોળો જાડો થર. એમાંથી બરફ પીગળીને નદી નીકળતી હોય, પણ ગ્લેશિયરનો બરફ ઓછો થાય નહિ, કેમ કે ઠંડીમાં નવો બરફ બન્યા જ કરે. અમે સીવર્ડમાં ‘એક્ઝીટ ગ્લેશિયર’ નજીકથી જોવાના હતા.

     અહીં દૂર પર્વતની ટોચ પરથી એક મોટું ઝરણું વહીને નીચે તરફ આવતું દેખાતું હતું. ઝરણા તરફ જવા માટે કેડી કંડારેલી હતી. થોડું ચડાણ હતું, પછી ઉતરાણ. અમે ઝરણા આગળ જવાનું વિચાર્યું. મીના, કિંજલ અને ધ્રુવ સિવાય અમે બધા નીકળી પડ્યા. પણ હું થોડે જઈને પાછો આવ્યો. કેમ કે ઉતરાણમાં ઉતર્યા પછી એ ચડવાનું બહુ જ કઠિન લાગતું હતું. એ બધા તો છેક ઝરણા સુધી જઈને પાછા આવ્યા. દૂરથી ભલે એ ઝરણું લાગે, પણ નજીક ગયા પછી તો એ ઉછળતી કૂદતી નદી જેટલો પાણીનો પ્રવાહ હતો. એમાં ઉતરો તો ખેંચાઈ જ જવાય.

     પર્વત પરનો વિશાળ વ્યૂ જોતાં મન ધરાતું ન હતું. છતાં, પાછા તો આવવું જ પડે ને ? પેલા રોપવેમાં નીચે આવ્યા. અલયેસ્કા રીસોર્ટમાં ગરમાગરમ કોફી પીધી અને ગીરવુડ પાછા આવ્યા. હાઈવે પર ચડ્યા અને સીવર્ડ તરફ આગળ ચાલ્યા. દસેક માઈલ પછી પોર્ટેજ ગામ આવ્યું. અહીં સુધી દરિયો અમારી સાથે હતો. દરિયાનો ફાંટો અહીં પૂરો થતો હતો. કહે છે કે જેમ્સ કૂક ઉત્તર ધ્રુવ જવા નીકળ્યો ત્યારે પેસિફિક મહાસાગરમાંથી દરિયાના આ ફાંટામાં થઈને વહાણમાં પોર્ટેજ સુધી આવ્યો હતો. તેને એમ હતું કે આ ફાંટો છેક ઉત્તર ધ્રુવ જતો હશે. પણ દરિયાનો આ ફાંટો અહી પૂરો થઇ જતાં, તે અહીંથી પાછો વળી ગયો હતો. એટલે પોર્ટેજ તરફના દરિયાના આ ફાંટાને ‘ટર્ન અગેઇન આર્મ’ કહે છે.

     પોર્ટેજ આગળ રસ્તાનો એક ફાંટો પડે છે, એ ફાંટો વીટીયર નામના શહેર સુધી જાય છે. વીટીયર ૧૨ માઈલ દૂર છે. આ રસ્તે ૬ માઈલ પછી પોર્ટેજ નામનો ગ્લેશિયર આવે છે. અમને થયું કે ચાલો, પોર્ટેજ ગ્લેશિયર જોતા જઈએ. ગાડી લીધી એ તરફ. રસ્તો વચ્ચે પર્વતમાં બનાવેલા બોગદા (ટનેલ)માંથી પસાર થાય છે. રસ્તાની બાજુમાં નદી વહે છે. એક જગાએ રસ્તાની બાજુમાં જ નાનોસરખો ધોધ પડતો હતો. ધોધ તો જોવો જ પડે ને? ગાડીમાંથી ઉતરીને અમે બધાય ધોધમાં જઇ આવ્યા. મજા પડી ગઈ. મોટો ધોધ હોત તો બધા તેમાં નાહ્યા વગર પાછા ના જાત. અહીંથી અમે પોર્ટેજ સરોવર તરફ વળ્યા. કેટલું સરસ દ્રશ્ય હતું ! સરોવરના આ કિનારે પાણીમાં પગ બોળીને અમે ઉભા હતા. સામે બરફ અને ધુમ્મસછાયા પર્વતોની હારમાળા અને તેમાં એક પર્વત પર પોર્ટેજ ગ્લેશિયર ! વરસાદ વરસતો હતો. કુદરતની આવી અદભૂત લીલા બીજે ક્યાં જોવા મળે? આ સરોવરમાંથી જ પેલી નદી નીકળતી હતી. અમે પાછા વળતાં, એ નદી કિનારે એક જગાએ ઉભા રહ્યા. અહીંથી નદીની સામે પોર્ટેજ ગ્લેશિયર એકદમ સ્પષ્ટ દેખાતો હતો. અમારાથી તે લગભગ એકાદ માઈલ દૂર હતો. બધા ખુશ થઇ ગયા.

     પોર્ટેજ પાછા આવ્યા અને હાઈવે પર સીવર્ડ તરફ આગળ વધ્યા. હવે દરિયો અમારી જોડે ન હતો. આગળ જતાં ટર્ન અગેઇન પાસ આવ્યો. ખાસ કઈ જોવાનું હતું નહિ. આગળ સમીત લેક આવ્યું. અહીં ખાણીપીણી માટે સગવડ છે. આગળ જતાં, તર્ન લેક આગળથી સીવર્ડ તરફ જતા ૯ નંબરના રસ્તા પર ચડ્યા. સીવર્ડ પહોંચ્યા ત્યારે સાંજના આઠ વાગ્યા હતા. એન્કરેજથી સવારના નીકળ્યા, પણ રસ્તામાં બધું જોતા જોતા આવ્યા એટલે સીવર્ડ પહોંચવામાં સાંજ પડી. સીવર્ડ હાઈવેની આજુબાજુનો બધો વિસ્તાર ચુગાક નેશનલ ફોરેસ્ટ કહેવાય છે.

     સીવર્ડમાં અમે ‘ફાર્મ, બેડ એન્ડ બ્રેકફાસ્ટ’ નામની કોટેજ બુક કરાવી હતી. જેનેટ અને જેઓન નામની દેરાણી-જેઠાણીની માલિકીની આ કોટેજ એક સ્વતંત્ર બંગલો જ હતો. વિશાલ રૂમો હતી. અમને તો આ કોટેજ બહુ જ ગમી ગઈ. માસ્ટર બેડરૂમના પલંગની છતમાં ફુલ અરીસા લગાડેલ હતા, એટલે પલંગમાં સૂતા હોઈએ તો ઉપર છતમાંથી લટકતા દેખાઈએ. સીવર્ડમાં બે વસ્તુ ખાસ જોવાની હતી, એક તો પેસિફિક મહાસાગરમાં ક્રુઝની સફર અને બીજું એક્ઝીટ ગ્લેશિયર.

ચોથો દિવસ:                               ક્રુઝની સફર      

     સીવર્ડ નાનકડું ગામ છે. બધી બાજુ ડુંગરાઓ છે. પેસિફિક મહાસાગરનો એક ફાંટો સીવર્ડ સુધી છે. આજે પેસિફિકમાં ક્રુઝની સફરનો પ્લાન હતો. નાહીધોઈ તૈયાર થઇ નીકળ્યા બંદર તરફ. એક જગાએ પવનચક્કી ફરતી હતી, ધ્રુવને તે બહુ ગમી ગઈ. ક્રુઝની ટીકીટો બુક કરાવી. વરસાદ ચાલુ જ હતો. જો બહુ વરસાદ હોય તો ક્રુઝ ના ઉપાડે અથવા સમુદ્રમાં થોડેક સુધી જઈને પાછા લઇ આવે. ક્રુઝ બે માળની હતી. બરાબર સાડા અગિયારે ક્રુઝ ઉપડી. અમારી સીટો પર બેઠા બેઠા જ કાચમાંથી બહારનાં દ્રશ્યો દેખાતાં હતાં, તો પણ અમે બહાર તૂતક પર જઈને ઉભા રહ્યા. ક્રુઝ બહુ જ તેજ ગતિએ ભાગતી હતી. પાછળ ઉછળતાં પાણી એક અદભૂત દ્રશ્ય સર્જતાં હતાં. ગાઈડભાઈ વચ્ચે આવતી જગાઓ વિષે સમજાવતા હતા. દરિયામાં વચ્ચે છૂટાછવાયા નાનામોટા ટાપુઓ આવતા હતા. આ ટાપુઓ એવા હતા કે જાણે દરિયામાંથી સીધી જ એક ટેકરી બહાર ઉપસી આવી હોય અને તેની સપાટીઓ એકદમ ઉભી હોય. આવા ટાપુ પર ઉતરાય જ નહિ અને કોઈ રહી શકે પણ નહિ. ટાપુઓ પર ખડકો અને ઝાડો પુષ્કળ હતાં. જયારે કંઇક જોવા જેવું આવે ત્યારે ક્રુઝ ધીમી પડે અને ગાઈડ એ જગાનું વર્ણન કરે. એક જગાએ મોટી વ્હેલ માછલીઓ જોવા મળી. એ પાણીની બહાર આવે અને કૂદીને પાછી પાણીમાં જતી રહે. હાથી જેવું વિશાળ શરીર ધરાવતી વ્હેલ પહેલી વાર નજરોનજર જોવા મળી, એથી બધા આનંદથી ઝૂમી ઉઠ્યા. બીજા એક ટાપુ જેવા ખડક પર મોટી સંખ્યામાં જળબિલાડા (Sea Lion) પડ્યા હતા, એ પણ નજીકથી જોવા મળ્યા. એક ટાપુ પર એક બકરી ચરતી હતી.  

     આગળ જતાં વિશાળ ખુલ્લો દરિયો આવ્યો. બસ, બધી બાજુ પાણી જ પાણી. લાગ્યું કે પેસિફિક મહાસાગરમાં આવી ગયા છીએ. મહાસાગરમાં વચ્ચે પહોંચવાની આવી તક ક્યાં મળે? વળી પાછા બીજા ટાપુઓ દેખાયા. પાણી, ટાપુના કિનારે અથડાય ત્યારે ઉંચું મોજું ઉછળે. ક્યાંક સમુદ્રના પાણીએ ટાપુમાં ગુફા કોતરી કાઢી હોય, એમાં પાણી પેસે અને બહાર આવે. આ બધું જોવાની મજા આવી ગઈ.

     આગળ જતાં દરિયા પર ઉડતાં સફેદ રંગનાં સંખ્યાબંધ પક્ષીઓ દેખાયાં. કેટલાંકને લાલ કે પીળી ચાંચ હતી. આ પક્ષીઓ પફીન્સના નામે ઓળખાય છે. પહેલાં એમ લાગ્યું કે આ પક્ષીઓ ક્યાં રહેતાં હશે? એટલામાં તો બીજા ટાપુઓ દેખાયા, આ ટાપુઓ પર હજારોની સંખ્યામાં આવાં પક્ષી બેઠેલાં હતાં. તેઓ દરિયા પર ઉડીને પાછાં ટાપુ પર આવી જતાં હતાં. દરિયાઈ માછલી એ એમનો ખોરાક હતો. ટાપુઓ પર બેઠેલાં પફીન્સનો કલબલાટ પણ સંભળાતો હતો. આ આખું દ્રશ્ય એવું હતું કે જાણે કે ટીવીની નેશનલ જ્યોગ્રોફીક ચેનલ આપણી નજર સમક્ષ આવી ગઈ હોય. મીનાને નેશનલ જ્યોગ્રોફીક ચેનલના પ્રાણીઓ-પક્ષીઓવાળા એપિસોડ બહુ જ ગમે છે. આ બધું અહીં નજરોનજર જોઇને એને બહુ જ આનંદ થયો. ક્યારે ય એવી કલ્પના કરી હોય ખરી કે આવાં દ્રશ્યો નજર સામે અસલી સ્વરૂપમાં જોવા મળે? મીના અને અમે બધાએ વરસાદી કોટ (પોન્ચો) પહેરીને તૂતક પર ઉભા રહી આ દ્રશ્યોનો આનંદ માણ્યો. અરે ! ઉપલા માળે છત પર જઇ ઝડપથી ભાગતી ક્રુઝમાં દરિયા વચ્ચે સખત પવન અને વરસાદનો અનુભવ પણ કરી આવ્યા.

     ચારેક કલાકની દિલધડક સફર કરી ક્રુઝ પાછી વળી. ક્રુઝમાં ફૂડ પેકેટ પણ આપ્યું. કિનારાથી લગભગ ૪૦ માઈલ જેટલું દરિયામાં ગયા હોઈશું. કિનારે પાછા આવ્યા ત્યારે, છને બદલે ચાર કલાક જ મુસાફરી કરી હોવાથી, ક્રુઝ કંપનીએ થોડા ડોલર પાછા આપ્યા. ૪ કલાક પૂરતા જ લાગ્યા હતા. અને કંપનીની પ્રામાણિકતા દિલને સ્પર્શી ગઈ. ક્રુઝની આ મુસાફરી જિંદગીનું એક સંભારણું બની રહેશે. આજે પણ ક્રુઝનાં દ્રશ્યો યાદ આવતાં દિલના તાર ઝણઝણી ઉઠે છે. ક્રુઝમાં ફર્યા એ બધો વિસ્તાર કેનાઇ ફોર્ડ નેશનલ પાર્ક કહેવાય છે.

     ક્રુઝમાંથી ઉતરીને એક શોપમાં થોડું રખડ્યા, સોવેનીયર વગેરે લીધું અને અમારી પ્યારી કોટેજમાં પહોંચ્યા. આજે તો અમે કોટેજમાં ખીચડી બનાવીને ખાધી. ઘેરથી ઈલેક્ટ્રીક તપેલી, દાળ, ચોખા બધું લઈને જ આવ્યા હતા. આવતી કાલે એક્ઝીટ ગ્લેશિયર જોવા જવાનું હતું.

પાંચમો દિવસ:             એક્ઝીટ ગ્લેશિયર (Exit Glacier)

     સવારે કોટેજના રસોડામાં ભરપેટ નાસ્તો કર્યો અને ઉપડ્યા એક્ઝીટ ગ્લેશિયર તરફ. જેનેટ અમારા નાસ્તા માટે સારી કાળજી લેતી હતી. સીવર્ડની આજુબાજુ લગભગ ચાલીસેક જેટલા ગ્લેશિયર છે. પણ આ બધામાં એક્ઝીટ નામનો આ એક જ ગ્લેશિયર એવો છે કે જેની નજીક ગાડી જઇ શકે. સીવર્ડથી તે લગભગ ૧૨ માઈલ દૂર છે. એક્ઝીટ ગ્લેશિયરમાંથી નીકળતી નદી છેક સીવર્ડ સુધી આવે છે. એને કિનારે કિનારે જ જવાનું હતું. ગાડી દોડી રહી હતી. ગાડીમાંથી પણ દૂર પર્વતના શિખર પર એક્ઝીટ ગ્લેશિયર દેખાતો હતો. વચમાં એક જગાએ ગાડી ઉભી રાખી થોડી વાર સુધી તો ગ્લેશિયર જોયા કર્યો. છેવટે ત્યાં પહોંચી, ગાડી પાર્કીંગમાં મૂકી. ગ્લેશિયર હજુ દોઢ માઈલ દૂર હતો. આ અંતર ચાલીને જવાનું હતું. અમે બધા આ માટે તૈયાર જ હતા. વરસાદ ચાલુ હતો. ઠંડી તો હતી જ. એટલે શ્વેટરોની ઉપર વરસાદી કોટ ચડાવી દીધા. મારે પગમાં જેલીવાળા સ્પોર્ટ્સ બૂટ અને હાથમાં લાકડી તો ખરી જ. ધ્રુવ માટે સ્ટ્રોલર લીધું. અમે ચાલવાનું શરુ કર્યું. થોડેક સુધી ગયા પછી કાચો રસ્તો શરુ થયો. જંગલમાં કેડીમાર્ગે ચાલી રહ્યા હતા. પછી તો ચડાણ શરુ થયું. ક્યાંક તો કેડી પણ નહિ, ખડકો પર માંડ પગ ટેકવીને ચડાય એવો વિકટ રસ્તો હતો. મને જરૂર પડે વિરેન-મિલન હાથ પકડીને ઉપર ચડાવતા હતા. આવા રસ્તે સ્ટ્રોલર તો જઇ શકે નહિ, એટલે સ્ટ્રોલર રસ્તામાં એક જગાએ મૂકી દીધું. ધ્રુવ અને માનસીને સાચવીને ચડાવવાનાં. વચમાં બેચાર મિનીટ કોઈ પત્થર પર બેસીને સહેજ આરામ લઈને આગળ વધીએ. પણ ગ્લેશિયર સુધી પહોંચવું જ છે, એવો દ્રઢ નિર્ધાર કર્યો હતો. એટલે અમે નવે નબ જણ છેક ગ્લેશિયર સુધી પહોંચી ગયા.

     અ હા હા હા ! અહી ગ્લેશિયરની બાજુમાં ઉભા રહી, ગ્લેશિયરનાં શું ભવ્ય દર્શન થતાં હતાં ! બે પર્વતોની વચ્ચેના ઢોળાવ પર બરફનો ખૂબ જ લાંબોપહોળો જાડો થર. નજીકથી તો તે બહુ જ મોટો લાગતો હતો. આવો ભવ્ય ગ્લેશિયર નજરે જોવાની ક્યારેય કલ્પના નહોતી કરી. આજે એ દ્રશ્ય આંખોની સામે હતું.  આવું દ્રશ્ય જોવા મળે એ બેજોડ ઘટના હતી. હિમાલયમાં ઘણા ગ્લેશિયર છે. તેમાંથી કેટલીયે નદીઓ નીકળે છે. જેમ કે ગંગોત્રી આગળ ગૌમુખમાંથી ભાગીરથી (ગંગા) નદી નીકળે છે, એ બધું યાદ આવી ગયું. બરફથી છવાયેલ કૈલાસ પર્વત અને માનસરોવરનું પણ સ્મરણ થઇ આવ્યું. મનોમન શીવ ભગવાનને નમન કર્યું. આવાં સ્થળોએ શીવજીનો વાસ હોય જ.

     એક્ઝીટ ગ્લેશિયરની આ જગાનું દ્રશ્ય મનમાં કોતરાઈ ગયું. હું, ધ્રુવ અને મીના સિવાય બાકીના બધા તો થોડું આગળ જઇ, ગ્લેશિયરની સાવ નજીક જઇ આવ્યા. લગભગ અડધો કલાક અહીં બેસી પાછા વળ્યા, ચાલીને પાર્કીંગ સુધી પહોંચ્યા. પાછા વળતાં, વચ્ચે મૂકી દીધેલું સ્ટ્રોલર ના મળ્યું. પણ વીઝીટીંગ સેન્ટર પર પૂછપરછ કરતાં ત્યાંથી પાછું મળી ગયું. કોઈ પ્રામાણિક વ્યક્તિએ તેને લઇ જઈને, સેન્ટરમાં જમા કરાવેલું. એક્ઝીટ ગ્લેશિયરનો અનુભવ બહુ જ થ્રીલીંગ અને રોમાંચક રહ્યો. ગ્લેશિયરને નજીકથી જોવાની આવી તક જિંદગીમાં ભાગ્યે જ મળે. કુટુંબના નવ જણને એક સાથે આવી તક મળે એ ચમત્કાર જ કહેવાય ! જીવનની આ એક ઉત્તમ યાદગીરી છે.

     પછી તો કોટેજ પર પાછા આવ્યા. એવું જાણ્યું હતું કે ગ્લેશિયર સુધી હેલીકોપ્ટર ટુર જતી હોય છે. આવી ટુરમાં હેલીકોપ્ટરને બરફ પર ઉતારી, ત્યાં થોડી વાર બરફ પર ઉભા રહેવા દે છે. આ તો ઘણું ઘણું થ્રીલીંગ કહેવાય. એક ટુરવાળાને ફોન કર્યો તો તેણે ‘હા’ પણ પાડી. અમે ૪ જણ હેલીકોપ્ટરની ઓફિસે ગયા. હેલીકોપ્ટરે ય હાજર હતું. પણ ખરાબ હવામાનને કારણે તેઓએ હેલીકોપ્ટર ઉપાડવાની ના પાડી દીધી. નહિ તો અમે ગ્લેશિયરના બરફ પર પણ પગ મૂકી આવત. પણ એનો કોઈ અફસોસ નથી. જે જોઈ આવ્યા એ જ ઘણું ઘણું વધારે છે.

     થાક તો બધાને લાગ્યો હતો. સાંજે કોટેજ પર સેન્ડવીચ બનાવીને ખાધી. સીવર્ડમાં આ ત્રીજી રાત હતી. અહીં અમને બહુ જ ગમી ગયું હતું. આ માત્ર એક હોટેલ કે કોટેજ ન હતી, અહીં અમને ઘર જેવું લાગતું હતું. જેનેટ નાસ્તાની સાથે, ઝાડ પરથી તોડીને તાજાં ચેરીનાં ફળ પણ આપતી હતી. અહી વોશીંગ મશીનની પણ સગવડ હતી. કાલે સવારે અમે સીવર્ડ છોડવાના હતા. સીવર્ડમાં સીલાઈફ સેન્ટર છે, પણ એ ના જોઈએ તો ચાલે.

અલાસ્કાની સફરે -1

                                                 અલાસ્કાની સફરે – 1

 પહેલો દિવસ:                             અલાસ્કા પહોંચ્યા   

      અલાસ્કા જવા માટે, બેન્ટનવીલ એરપોર્ટના રનવે પરથી અમારું વિમાન હવામાં ઉંચકાયું, એ સાથે જ અમારું મન અનહદ ખુશીઓથી ઉભરાવા લાગ્યું. અલાસ્કામાં જોવા જેવી જગાઓનાં કાલ્પનિક ચિત્રો નજર સામે તરવરવા લાગ્યાં. અલાસ્કાના બરફછાયા પહાડો, ગ્લેશિયર, નદીઓ, સરોવરો, પેસિફિક મહાસાગરના ટાપુઓ, ત્યાનાં પક્ષીઓ, દરિયાકિનારે અથડાતાં મોજાં – કુદરતની આ બધી લીલાઓ માણવાની ઉત્કંઠા થઇ આવી.

     અમે છેલ્લા ત્રણેક મહિનાથી અલાસ્કા ફરવાનો પ્લાન બનાવી રહ્યા હતા. કુટુંબના બધા જ નવેનવ સભ્યો સાથે જવાના હતા. હું, મીના, વિરેન, હેત્વી, નિસર્ગ, માનસી, મિલન, કિંજલ અને ધ્રુવ. એમાં સૌથી નાનો ધ્રુવ ૪ વર્ષનો અને સૌથી મોટો હું ૬૭ વર્ષનો. બધાને સાથે ફરવાની કેવી મજા આવે ! અમે ૮ દિવસનો પ્રોગ્રામ ઘડી કાઢ્યો. એ પ્રમાણે વિમાનનું તથા હોટેલોમાં રહેવાનું બુકીંગ કરાવી લીધું. અલાસ્કાના મુખ્ય શહેર એન્કરેજથી ત્યાં ફરવા માટે ભાડાની ૧૨ સીટની ગાડીનું બુકીંગ પણ કરાવી લીધું. અમે અલાસ્કામાં ૩ શહેરો એન્કરેજ, સીવર્ડ અને ડેનાલી જવાના હતા. પ્રવાસની શરૂઆત મિલનના ગામ બેન્ટનવીલથી કરવાની હતી.   

     પહેલાં અલાસ્કા વિષે થોડી વાત કરું. અલાસ્કા એ અમેરીકાનું એક રાજ્ય છે, આપણા ગુજરાત જેવું. તે કેનેડા દેશની બાજુમાં પેસિફિક મહાસાગરને કાંઠે આવેલું છે. અલાસ્કા ઉત્તરમાં ધ્રુવવૃતની નજીક હોવાથી ત્યાં ઠંડી પુષ્કળ પડે છે. વર્ષના ૮ મહિના તો ત્યાં બધે બરફ જ છવાયેલો રહે છે. ફક્ત ઉનાળાના ૪ મહિના મેથી ઓગસ્ટ દરમ્યાન જ ત્યાં ફરવાનું ફાવે. વળી વરસાદ તો ગમે ત્યારે વરસી પડે. એટલે અમે ગરમ કપડાં ઉપરાંત, પ્લાસ્ટીકના રેઇનકોટ પણ સાથે લીધા હતા. આવા કોટને અહીં ‘પોન્ચો’ કહે છે.

     બેન્ટનવીલ એરપોર્ટ પર પહોંચી બોર્ડીંગ પાસ લીધા. અહી એરપોર્ટ પર એક જગાએ એક મોટા ચેસબોર્ડ પર, ચેસનાં મોટી સાઈઝનાં મહોરાં ગોઠવેલાં પડ્યાં હતાં. તમારે ચેસ રમવું હોય તો રમી શકો. બોર્ડ અને મહોરાં બહુ મોટાં હોવાથી ઉભા ઉભા જ રમવાનું.

     અમારે એન્કરેજ જવાનું હતું. વચમાં બે જગાએ ડલાસ અને સીએટલમાં વિમાન બદલવાનું હતું. બેન્ટનવીલથી ૪ વાગે ઉપડેલા વિમાને અમને ૧ કલાકમાં ડલાસ પહોંચાડી દીધા. અહી ટાઈમ બહુ ઓછો હતો, પણ ફટાફટ દોડીને અમે નવા વિમાનમાં ગોઠવાઈ ગયા. આ વિમાને અમને ૪ કલાકમાં સીએટલ પહોંચાડ્યા. અહીં પણ વિમાન બદલવાનું હતું અને ટાઈમ ખૂબ ઓછો હતો. વળી, અહીં અમારી છ જણની ટીકીટ એક વિમાનમાં અને મિલન-કિંજલ-ધ્રુવની બીજા વિમાનમાં હતી. ઝડપથી અમે છ જણ અમારા ગેટ પર પહોંચ્યા, તો કહે કે, ‘તમારો ગેટ બદલાઈ ગયો છે, ફલાણા ગેટ પર જાઓ.’ અરે ! મોડામાં મોડું ! અમે છ જણ, દરેકના હાથમાં એક એક ટ્રોલી, ત્રણેક જણને ખભે વધારામાં પર્સ પણ ખરાં. માનસીની ટ્રોલી વિરેને લઇ લીધી. ઝડપથી ચાલવામાં હાંફી જવાય. ઝડપથી ચાલનારા અને ધીમેથી ચાલનારા વચ્ચે અંતર પણ વધી જાય. માનવમેળામાં એકબીજાથી છૂટા ના પડી જવાય એનું ધ્યાન રાખવાનું. પણ જુઓ કે ચમત્કાર કેવા બને છે ! વચમાં એક ખાલી ટ્રોલી પડેલી હતી, તે વિરેનની નજરે પડી ગઈ. અમે અમારી ચારેક બેગો તેમાં મૂકી દીધી. સામાન વગર ચાલવાનું સરળ થઇ ગયું. એટલામાં બેટરીથી ચાલતી એક ગાડી જોઈ. એરપોર્ટ પર આવી બધી સગવડ હોય છે. વિરેને ગાડીવાળીને પૂછ્યું, ‘ક્યાં જશે?’ ગાડીવાળીએ જવાબ આપ્યો, ‘ફલાણા ગેટ પર.’ ઓહ ! આ તો અમારે જે ગેટ પર જવાનું હતું, તે જ ગેટ હતો ! અમે ૪ જણ તો ગાડીમાં ચડી ગયાં, વિરેન-હેત્વી ચાલતાં, એમ અમારા ગેટ પર પહોંચી ગયા. વિમાનમાં બધા ગોઠવાયા. મોબાઈલથી મિલનને પૂછી લીધું. તેઓ ૩ જણ પણ તેમના વિમાનમાં ચડી ગયા હતા. સીએટલથી ઉપડેલા વિમાને અમને ૩ કલાકમાં એન્કરેજ એરપોર્ટ પર ઉતાર્યા. મિલનવાળું વિમાન પણ જોડે જોડે જ હતું. અમે ઉતર્યા ને થોડી વારમાં મિલન ફેમિલી પણ આવી પહોંચ્યું.

     એન્કરેજ એટલે અલાસ્કાનું મુખ્ય શહેર. હા, તો અમે અલાસ્કા પહોંચી ગયા હતા ! બેન્ટનવીલના સમય પ્રમાણે અત્યારે અમારી ઘડિયાળમાં સવારના ૩ વાગ્યા હતા. પણ એન્કરેજનો સમય બેન્ટનવીલ કરતાં ૩ કલાક પાછળ છે. એટલે એન્કરેજમાં અત્યારે રાતના બાર વાગ્યા હતા. અમે અમારું ઘડિયાળ ૩ કલાક પાછળ મૂકી દીધું. એન્કરેજમાં ઉતરતાની સાથે જ ઠંડીનો ચમકારો અનુભવ્યો. અમે શ્વેટરો ચડાવી દીધાં.

     હવે રેન્ટલ (ભાડાની) કાર લેવાની હતી. રેન્ટલ કારની વ્યવસ્થા એરપોર્ટ પર જ હોય છે. બુકીંગ કરાવેલું હોવાથી રેન્ટલ કાર તરત જ મળી ગઈ. ક્યારેક તો આ માટે લાંબી લાઈનો લગતી હોય છે, એમાં ઘણો ટાઈમ નીકળી જાય. ૧૨ સીટવાળી અમારી કાર સરસ હતી. લાગ્યું કે આમાં ૭ દિવસ ફરવાની મજા આવશે. કારમાં સામાન ચડાવી અમે હોટેલ ‘સુપર-૮’ પર પહોંચ્યા. રાતના ૨ વાગ્યા હતા. રાતનો ઉજાગરો અને થોડો થાક. એટલે બધા પડતામાં જ ઉંઘી ગયા. બીજો આખો દિવસ એન્કરેજમાં ફરવાનો પ્લાન હતો.

બીજો દિવસ:                        એન્કરેજ    

     આજથી પ્રવાસની શરૂઆત થતી હતી. સવારમાં મોડા ઉઠ્યા. પણ હોટેલમાં સવારનો નાસ્તો કરવાની મજા આવી ગઈ. બ્રેડ, બટર, જામ, દૂધ, સીરીયલ, ફ્રુટ, જ્યુસ અને એવું બધું. પેટ લગભગ ભરાઈ જાય. સામાન્ય રીતે બધી હોટેલોમાં સવારના નાસ્તાની વ્યવસ્થા હોય છે. આજે આખો દિવસ એન્કરેજમાં ફરીને રાત પણ એન્કરેજમાં જ રહેવાનું હતું. પણ આ સુપર-૮ હોટેલે બુકીંગ વખતે કંઇક ભૂલ કરેલી, એટલે આજે રાતના આ હોટેલમાં અમારું બુકીંગ ન હતું. અત્યારે અલાસ્કામાં ટુરિસ્ટોની ફુલ સીઝન હતી. તાત્કાલિક બીજી હોટેલમાં બુકીંગ મળવું બહુ અઘરું હતું. વિરેન-મિલને બે ચાર જગાએ ફોન કર્યા, અને ‘રમાડા’ હોટેલમાં આજ રાતનું બુકીંગ મળી પણ ગયું. આ બીજો ચમત્કાર !

     નાસ્તો કરીને સામાન ગાડીમાં ભરીને એન્કરેજ શહેર જોવા નીકળ્યા. શ્વેટરો પહેલેથી જ ચડાવી દીધાં હતાં. અમારી ગાડી ભાડાની હતી. પણ ડ્રાઈવિંગ જાતે જ કરવાનું. એટલે આપણી જ ગાડીમાં આપણે મરજી મુજબ ફરતા હોઈએ એવું લાગે. ગાડી ભાડે લીધી હોય ત્યારે પેટ્રોલ ફુલ ટાંકી ભરીને આપે, અને આપણે પાછી આપીએ ત્યારે ફુલ ટાંકી સાથે પાછી આપવાની. અમારામાં ૩ જોરદાર ડ્રાઈવર હતા, વિરેન, મિલન અને હેત્વી !

     એન્કરેજ નાનું શહેર છે. એને ટાઉન કહી શકાય. શહેરનું પ્લાનીંગ સરસ છે. શહેરમાં ટ્રાફિક ઘણો ઓછો. સૌ પહેલાં અમે અલાસ્કા વીઝીટીંગ સેન્ટર પર ગયા. ગાડી પાર્ક કરી દીધી. સેન્ટરમાં થોડી પૂછપરછ કરી. અહીં બધે ફરવાની માહિતીને લગતાં કલરફુલ ચોપાનિયાં ઘણાં હોય. એમાંથી ફરવા માટેની ઘણી માહિતી મળી જાય. અહીં બજારમાં બધી જ જગાએ ફૂટપાથના કોર્નરો પર રંગબેરંગી ફૂલો ઉગાડેલાં જોયાં, તથા ફૂટપાથો પર પણ થોડા થોડા અંતરે થાંભલાઓ પર ફૂલોનાં મોટાં કુંડાં લટકાવેલાં જોયાં. જાણે કે ફૂલોનું જ શહેર જોઈ લ્યો. વીઝીટર સેન્ટર આગળ તો ઘણાં જ ફૂલો ઉગાડેલાં હતાં. આ બધું જોઇને બહુ જ આનંદ થયો. મન પ્રફુલ્લિત થઇ ગયું. આપણાં શહેરોમાં આવું ફૂલગુલાબી વાતાવરણ ઉભું કર્યું હોય તો કેવું સરસ લાગે ! લંડન અને બ્રસેલ્સમાં અમે ઠેર ઠેર આવાં ફુલ જોયાં હતાં. દુનિયાનાં ઘણાં શહેરોમાં આવી ફુલ ઉગાડવાની પ્રથા છે. અહી વીઝીટર સેન્ટરની નજીક બીજું એક માહિતી કેન્દ્ર છે. એક માળના આ મકાનના આખા છાપરા પર ઘાસ ઉગાડેલું હતું. આ બધી જગાઓએ ફોટા પાડ્યા.

     વીઝીટર સેન્ટરની બહાર જ, એન્કરેજ શહેરની ટુર માટે શટલ બસની વ્યવસ્થા છે. આ બસને અહીં ટ્રોલી કહે છે. ટીકીટ લઈને અમે ટ્રોલીમાં બેસી ગયા. ટ્રોલી શહેરમાં ફરતી જાય અને ડ્રાઈવર-કમ-ગાઈડ બધાં સ્થળોનું વર્ણન કરતી જાય, અલબત્ત અંગ્રેજીમાં જ. ટ્રોલીએ અમને દરિયા કિનારાથી શરુ કરીને આખા શહેરમાં ફેરવ્યા. એન્કરેજમાં દરિયો ક્યાંથી આવ્યો તે કહું. પેસિફિક મહાસાગરનો એક ફાંટો છેક એન્કરેજ સુધી અને અહીંથી યે આગળ વધીને પોર્ટેજ નામના ગામ સુધી જાય છે. આ ફાંટાને અખાત કહી શકાય. એમાં ખુલ્લા દરિયા જેવાં મોટાં મોજાં ના આવે.

     અમારી ટ્રોલી અર્થક્વેક પાર્ક વગેરે જેવાં સ્થળો આગળથી પસાર થઇ. પછી એક સરોવર આવ્યું. સરોવરને કિનારે ઢગલાબંધ ટચૂકડાં વિમાનો પડ્યાં હતાં. આ વિમાનો સરોવરના પાણી પર હોડીની જેમ ઝડપભેર સરકે. છતાં ય વિમાનમાં બેઠાનો અનુભવ થાય. શહેરમાં તથા આજુબાજુ ગ્રીનરી ઘણી જ છે. કલાકેકમાં તો ફરીને પાછા આવ્યા. બહુ ખાસ જોવા જેવું હતું નહિ.

     ભૂખ લાગી હતી. ‘અંકલ જો’ની પીઝાની રેસ્ટોરન્ટ નજીકમાં જ હતી. ત્યાં જઈને પીઝા ખાધા. અહીં અલાસ્કામાં ઘર જેવું ગુજરાતી ખાવાનું તો ક્યાંય મળવાનું હતું જ નહિ. એટલે અમારે પીઝા, સબ, બ્રેડ, સેન્ડવીચ, કસાડીયા, ચલુપા – એવી બધી આયટેમોથી જ ચલાવવાનું હતું. આમ તો અમે ઘેરથી ઘણો નાસ્તો લઈને આવેલા, પણ સાત દિવસ સુધી નવ જણ નાસ્તાથી તો ન જ ચલાવી શકે.

     પીઝા ખાઈને અમે દરિયા કિનારે ‘ટોની નોલ્સ’ નામની ટ્રેઈલ (રસ્તો) પર ચાલવા નીકળ્યા. વાતાવરણ વાદળછાયું હતું. ગરમી તો હતી જ નહિ. એક ખાસ વાત કે અલાસ્કા એ કુદરતી સંપત્તિથી સભર પ્રદેશ છે. અહીં જોવા જેવી જગાઓમાં જંગલમાં ચાલવાનું, દરિયાકિનારો, ટેકરીઓ પર ચડવાનું, બરફના પહાડોની નજીક જવાનું, દરિયામાં સફર કરવાની, ઘૂઘવતી નદીઓ જોવાની વગેરે ગણાવી શકાય. અહીં કોઈ ભવ્ય બાંધકામો કે મોટાં મંદિરો એવું બધું જોવાની આશા નહિ રાખવાની. જેને કુદરતી સૌન્દર્ય ગમતું હોય એને માટે અલાસ્કા સ્વર્ગ સમાન છે.

     અમે ટ્રેઈલ પર થોડું ચાલ્યા. છોકરાંને તો રખડવાની મજા આવી ગઈ. ટ્રેઈલને સમાંતર જ દરિયા કિનારે રેલ્વે લાઈન નાખેલી છે. એન્જરેજથી આ રેલ્વે સીવર્ડ સુધી જાય છે. આ રેલ્વે અલાસ્કા રેલ રોડ તરીકે ઓળખાય છે.

     વીરેન-મિલન પાર્કીંગમાં જઈને ગાડી અહીં લઇ આવ્યા. હવે, અમારી ગાડી ચાલી ફ્લેટટોપ માઉન્ટન તરફ. આ પર્વત એન્કરેજથી ૩૦ માઈલ દૂર આવેલો છે. એન્કરેજની આજુબાજુ ગાઢ જંગલો છે. આ જંગલોમાં થઈને પર્વત તરફ જતા રસ્તા બનાવ્યા છે. ફ્લેટટોપ પર્વતના પાર્કીંગમાં ગાડી મૂકી દીધી. ફ્લેટટોપ તો હજી ઘણે ઉંચે છે. ચાલીને ચડવાના રસ્તા છે, પણ એટલું બધું ચડાય નહિ. એટલે અમે બાજુની એક ટેકરી પર ચડ્યા. અહી ચડવાનો રસ્તો બનાવેલો છે. ઉપર સરસ વ્યુ પોઈન્ટ છે. વિરેને મારા માટે બુટમાં મૂકવાની જેલ ખરીદી હતી, તથા મિલન લાકડી ખરીદી લાવ્યો હતો. આથી મને ચાલવામાં બહુ જ સરળતા રહેતી હતી. ટેકરી પર બેસવાની સરસ વ્યવસ્થા છે. અહીંથી ચારે બાજુનાં દ્રશ્યો બહુ જ સુંદર દેખાય છે. દૂર દૂર સમુદ્ર દેખાય છે. આ ટેકરી પર ખુલ્લામાં પત્થરો પર બેસવાની બહુ મજા આવી ગઈ. મનમાં આનંદની ભરતી આવી ગઈ. બધાને આ જગા બહુ ગમી. પછી નીચે આવ્યા અને ચાલ્યા એન્કરેજ તરફ પાછા.

     સાંજ પડવા આવી હતી. ‘રમાડા’ હોટેલે પહોંચ્યા. ધીમો ધીમો વરસાદ પડતો હતો. હોટેલમાં બે રૂમ રાખી હતી, પણ મોટે ભાગે તો બધા એક જ રૂમમાં ભેગા મળીને બેસીએ, બીજી રૂમ તો ખાલી નહાવાધોવા અને સુવા માટે વપરાય. વિરેન-મિલન જમવાનું બહારથી બંધાવી લાવ્યા. એન્કરેજનો પ્રોગ્રામ પૂરો થયો હતો. કાલે સીવર્ડ જવા નીકળવાનું હતું.